زنان در ارتش ساسانی

 

بر پایه‌ی منابع رومی، زنان در سپاه ساسانی نیز حضور داشتند. آن‌ها شمشیرهایی با غلاف‌های قلاب‌دار می‌بستند، کلاهخود بر سر می‌کردند و مانند دیگر زبدگان سواره نظام، زره می‌پوشیدند.  این سردار، نیم‌تنه‌ای با نشان نیزه‌ی سه شاخه در قسمت پیشین آن بر تن کرده و کلاهخود سبک دورا اُروپوس خود را در دست نگاه داشته است. این کلاهخودها اگرچه ویژه‌ی پیاده نظام بود اما گاهی برای سواران ساسانی هم کاربرد داشت. او جوشنی پیراهن شکل زیر نیم‌تنه‌ی خود پوشیده که درست تا بالای زانویش می‌رسد. شلوار قرمزش به شیوه‌ی چسبان ایرانیست و چکمه‌های سوارکاری از جنس چرم نرم به پا دارد که هنوز هم میان بعضی خاندان‌های لر در غرب #ایران رایج است.
بن‌مایه:
محل اصلی بیشاپور؛ موزه‌ی ایران باستان
Ghirshman, Christensen, Trousdale, Poursartib, Goldman, Overlaet, Herrmann.
برگرفته از کتاب:
سواره نظام زبده‌ی ساسانی
به قلم کاوه‌ فرخ

برگرفته از درگاه سرزمین اهورایی

خصال پسندیده‌ی شاهنشاهان ایران

 🔘 «از خصال نیکوی شهریاران ایرانی مشورت با بزرگان خردمند و نژاده‌ی قوم بود که آنان را مهان می‌گفتند. و به روزگار هخامنشیان، اشکانیان، و ساسانیان از آنان مجلسی درست می‌شد که مهستان می‌خواندند،‌ و در امور مشاور شاهنشاه می‌بودند. باز شورائی از پیران و موبدان حقوق‌دان با دربار بود که آن را شورای داوران شاهی می‌خواندند. در نهایت‌الارب آمده است که خسرو انوشیروان دادگر وزیران خود را فرمود که اگر حکمی بر خلاف انصاف صادر کنم، دخالت کنید و مگذارید انجام شود.

🔘 یکی دیگر از خصال پسندیده‌ی شاهنشاهان ایران پیمان‌دوستی بود، و در این باب می‌توان رساله‌ای نوشت، لیکن به همین اندازه بسنده می‌کنیم که ساسانیان فرمان‌های خود را که حاوی تعهداتی از جانب ایشان بود، با کیسه‌ی کوچکی پر از نمک همراه می‌کردند تا همه بدانند که کسی یارای شکستن پیمان ندارد، و شاهنشاه عهد خود را هرگز‌ نقض نمی‌کند.

🔘 کوتاه سخن آنکه خسروان بزرگ این آب و خاک، مردانی ستوده و گزیده و سرمشق انسانیت بوده اند. کریستن‌سن در پایان کتاب نامی و بسیار گرانقدرش، می‌نویسد: "ایرانیان خصلتی بسیار شریف داشتند که سایر ملل قدیمه‌ی جهان کمتر به آن متصف بوده اند، و آن مهربانی و ادب و بزرگمنشی و آزادگی است. آثار این صفت را از آغاز ادوار تاریخی ایران می‌بینیم. کوروش سرمشق جوانمردی و بزرگمنشی و بلندهمتی است، و چه بسیار از یونانیان مطرود و امراء مغلوب خارجی از مهربانی و ادب و حسن پذیرائی ایرانیان استفاده کرده اند. در تاریخ ساسانیان هم نمونه‌های بسیار از این خصلت دیده می‌شود." و پس از آن دو سه نمونه را یاد می‌کند.»

📚 شاهنشاهان و سنت‌های ایرانیان
✍️ شاپور شهبازی
برگرفته از درگاه سرای زرتشت

زیرساخت (زیربنای) اندیشه‌ی یک زرتشتی چگونه است و او از چه دیدی به فراپرس (مسئله) های گوناگون می‌نگرد؟

 💠 برابر آموزه‌های دین‌بهی، سراسر هستی را می‌توان یک میدان نبرد بزرگ دانست که این نبرد در زندگی همه‌ی مرتوگان (بشریت)، هر روز و هر روز، رخ می‌دهد. زیرا مرتوگان براستی سربازان این نبرد اند. آنها همچنین می‌توانند با آزادکامی (اختیار) برگزینند که به کدام سوی این نبرد بپیوندند؛ سوی سپاهی که آن را "نیکی" نام است و در پی سازندگی و سودرسانی به سراسر آفرینش است یا سپاهی که به سرکردگی اهریمن برای ویران کردن آفرینش اهورامزدا برخاسته و آماجی (هدفی) مگر تباهی در سر ندارد.

💠 کنون، گزینش بر دوش خود مرتو (انسان) است تا از آزادکامی‌اش در راستای گسترش نیکی بهره بجوید یا بدی. با این همه، او در این نبرد از سه رزم‌افزار (سلاح) نیز برخوردار است که دربرگیرنده‌ی اندیشه، گفتار و کردار اند. نیز او چراغی به نام خرد را در دست دارد که اگر بدرستی با سوخت دانش و بینش روشنش کند، می‌تواند دریابد که نیکی را باید برگزید یا بدی.

💠 بر این پایه، آنکه از خرد خود بدرستی بهره جوید، در خواهد یافت که از سپاه بدی و بویژه سرکرده‌اش -اهریمن- بر پایه‌ی ویمندی (تعریفی) که دارند، چیزی مگر تباهی برای هستی سر نخواهد زد؛ از این رو، روشن است که خوشی و خرمی راستین هیچ مرتویی نمی‌تواند از پیوستن به سپاه اهریمن به دست آید، زیرا مرتو نیز -چه بخواهد و چه نه- پاره‌ای ناگسستنی از هستی‌ست.

💠 اینها همگی بدین چم (معنی) اند که آنکه خوشی خود را در تبهکاری می‌جوید، براستی نمی‌داند که دچار چه خودزنی بزرگی شده. پس او براستی از نادانی رنج می‌برد. افزون بر این، او با تبه‌خویانه‌سازی اندیشه، گفتار و کردار خویش، با هستی می‌ستیزد و از راه ستیز با هستی، با خود نیز که پاره‌ای از آنست، می‌ستیزد. پس سپاهیان بدی نه تنها با سپاهیان نیکی، وانگه (بلکه) با خویشتن نیز در ستیز اند. که این فرجامی مگر شکست را برای اهریمن و سپاهیانش در پی نخواهد داشت؛ شکستی که پیروزی سپاه اهوراییان می‌باشد.

💠 افزون بر اینها، یک بهدین، برابر آموزه‌های اشوزرتشت، خوب می‌داند که اهورامزدا -این خداوند خرد و یگانه آفریدگار سراسر آفرینش- هیچ آفریده‌ای را مگر از بهر نیکی‌گستری و پیکار با بدی نیافریده است. پس بیگمان هر کس یا چیزی بر پایه‌ی هنجار هستی -اشا- جایگاه ویژه‌ی خود را دارد که در آن جایگاه می‌باید به انجام خویشکاری (وظیفه‌ی) ویژه‌ی خود بپردازد. اینک از آنجایی که مرتو هستنده‌ای (موجودی) آزادکام است، او مهند (مهم) ترین جایگاه را در این میان دارد. پس باید خرد خود را از همه‌گونه دانایی سیراب سازد تا نخست جایگاه ویژه‌ی خود را در هستی بیابد و سپس با همه‌ی توان در راستای خویشکاری یا خویشکاری‌های خود بکوشد.

💠 جدا از این، یک زرتشتی در همه‌ی زندگی‌اش و در برخورد با هر فراپرسی، از همه‌ی دانایی و توانایی شدنی (ممکن) خود بهره می‌گیرد تا دریابد چه رفتاری در برخورد با آن فراپرس، بهترین پیامد را در راستای گسترش نیکی در هستی و پیکار با بدی در بر دارد. در این راستا نیز -چنانچه گفته شد- او به‌خوبی می‌داند که هر آفریده‌ای جایگاه و خویشکاری خود را برای گسترش نیکی و پیکار با بدی دارد. پس، از آن چیز در راستای جایگاه و خویشکاری‌اش بهره می‌گیرد.

💠 یک زرتشتی همچنین می‌داند که خود همه‌آگاه و همه‌توان نیست؛ پس می‌کوشد از دانایی و توانایی دیگران -بویژه آنان که در زمینه‌ی هم‌پیوند (مربوطه) با آن فراپرس، کارآموخته و کارآزموده اند- یاری گیرد و سپس رویکرد درخوری (مناسبی) را پیش گیرد. پس افزون بر این، همه‌ی زرتشتیان می‌باید به‌خوبی از مهندی (اهمیت) بسیار بالای همپرسگی (مشورت) و همازوری (اتحاد) با دیگر نیکان جهان آگاه باشند.

💠 روی هم رفته، یک زرتشتی با این پیش‌داشت (ذهنیت) که او سرباز سپاه نیکی در نبرد با بدی‌ست و همه‌ی آفریدگان هم با همین فردید (منظور) آفریده شدند، می‌کوشد با دیگر نیکان همراه شده و هر چیز را بشناسد و از آن بر پایه‌ی اشا بهره گیرد.

💠 در پایان، نیاز به گوشزد است که آنچه در این نوشتار گفته شد، دربرگیرنده‌ی نکته‌هایی همادین (کلی) بیک (اما) بنیادین بود که بخش‌های بسیاری از آن، نیازمند ریزبینی و واکاوی بیشتری دارند که پیشتر شاید اندک نمارش (اشاره) هایی به آنها کرده باشم، بیک سپس‌تر می‌کوشم که با ژرف‌نگری بیشتری به آنها بپردازیم. گرچه، درونمایه‌ی این نوشتار اگر به‌پرسونی (به‌دقت) نگریسته و اندیشیده و سنجیده شود، پاسخ بسیاری از پرسش‌های گوناگون پیرامون دین مزدایی را در خود نهفته دارد. با این همه، آنچه در اینجا گفته شد را به یاد بسپارید تا در آینده، از این نوشتار چونان پیش‌درآمدی (مقدمه‌ای) برای درآیش (ورود) به جستارهای ژرف (عمیق) تر و پرسون (دقیق) تر بهره گیریم.

✍️ بهدین تیرداد نیک اندیش

برگرفته از تارنمای سرای زرتشت

آشنایی با جشن‌های ایرانی 🏖 پایان چله‌ی تموز

 ☀️ «چله‌ی تموز» با جشن آب‌پاشونک در نخستین روز تیر در ایران باستان آغاز می‌شد و در آبان روز از امرداد برابر با دهم امرداد به پایان می‌رسید. چله‌ی تموز پایان‌بخش چندین جشن تابستانه بود که از دید چیستی و درون‌مایه به هم پیوسته بودند. جشن‌هایی در ستایش آب و آفتاب که با افسانه‌هایی برای ایستادگی در برابر خشکی و گرسنگی درآمیخته‌اند. در این افسانه‌ها ایزدان یا فرشتگان «رشن»، «اشتاد» و «زامیاد» با همکاری ایزدبانوی امرداد به نبرد با دیوهای گرسنگی و تشنگی یا «تئیری» و «زئیری» می‌رفتند.

🌻 در افسانه‌های ایرانی رشن به مانک درستی و دادگری است و امشاسپند رشن دشمن دزدان و رهزنان است. اشتاد به چم راستی و درستی است. این امشاسپند یا فرشته، راهنمای مینویان و زمینیان است. زامیاد نیز فرشته‌ی زمین است که با کنش نیک شناخته می‌شود.

🌾 «تموز» به چمار (معنی) گرمای فراوان است.
اکنون در نیمروز(جنوب) خراسان با آغاز تابستان، بزرگ‌ترین روز سال را گرامی داشته و به چهل روز نخست تابستان چله‌ی بزرگ می‌گویند. به بیست روز پس از آن نیز چله‌ی کوچک یا چله‌ی خرد گفته می‌شود. همچون چله‌ی بزرگ و کوچک زمستان که زمان سرما در آن دسته‌بندی می‌شد.
گویا در گذشته در پگاه این روز اسپند دود می‌کردند و خاکستر آن را در دالان خانه‌ها می‌ریختند.
درباره‌ی آیین‌های این جشن آگاهی بسیار اندکی به ما رسیده است.

🏵 سروده‌ی بومی خراسان برای چله‌ی تموز:
نه از شو مو منالم نه که از روز
نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا
که آسونی د بعد سختی میه هنوز!

برگرفته از درگاه زرتشت و مزدیسنان

فریدون خسرو اهرستانی

 

فرتوری از "فریدون خسرو اهرستانی" از کنشگران زرتشتی که فریدون پارسی نیز نامیده می شد.
 مشروطه‌خواهی که به شوند فعالیت‌هایش در برابر زورگویان، در زمان استبداد صغیر، به دستور "محمد‌علی‌میرزا" کشته شد.

قتل فجیع "فریدون" موج بزرگی از خشم مردم تهران را سبب شد، این دوبیتی را مردم تهران در تظاهرات بزرگی که انجام دادند و خواستار دادخواهی بودند، فریاد زدند.

🔹فریدون خسرو اهرستانی؛ از بنیان‌گزاران انجمن زرتشتیان تهران و رئیس "تجارت‌خانه جهانیان" در شهر تهران بود. او جوانی غیور و پرشور بود که با گروه زیادی از مشروطه‌خواهان ارتباط پیدا کرده و در نشست های شبانه آنها شرکت می کرد. گردهم آیی انجمن آذربایجانی‌ها نیز بیشتر در خانه"فریدون" تشکیل می شد.

🔹یکروز در جریان فعالیت‌های بانکی "تجارتخانه جهانیان" از یکی از دوستان آزادی‌خواه خود که در بانک روس کار می‌کرد، شنیده بود که: "محمد علی میرزا" برای تامین هزینه‌ی خود، زیرپوش مروارید بافت مادرش را که جز جواهرات سلطنتی بوده در بانک روس گرو گذاشته و پول دریافت کرده است.

🔹"فریدون" این خبر را به مشروطه‌ خواهان می‌رساند تا مبادا تمام جواهرات سلطنتی با این شیوه از دست برود. مجاهدان مشروطه این خبر را در شهر پخش می‌کنند. پس از چندی استبداد حاکم  متوجه می شود که این خبر را "فریدون خسرو" درز داده است بنابراین دستور کشتن وی داده می شود.

🔹شبانگاه ۱۸ نفر به خانه اش وارد شده، او را از رختخواب بیرون کشیده به شیوه ناگواری در برابر چشم همسرش که تنها چهار ماه از زناشویی آنان گذشته بود. فریدون را می‌کشند.
همسرش برای پشتیبانی از شوهرش در برابر آنان ایستادگی می کند و با دست، شمشیر یکی از مهاجمین را می‌گیرد، پس از فرار  قاتل ها، او نیز در پی وحشت وخون‌ریزی زیاد بیهوش می شود.

🔹این قتل که به دستور "محمد علی میرزا" و به دست "صنیع حضرت" و گروهی اوباش انجام می‌شود، خشم و هیجان  مشروطه خواهان را افزایش می دهد.
مردم تهران پس از قتل "فریدون" سخت آزرده شده، به خیابان‌ها می‌آیند و شعار می‌دهند:
قتل "فریدون" گبر خونِ سیاووش شد
خیمه مشروطیت جمله سیاهپوش شد


پس از این قتل، دادخواهی‌ مشروطه‌خواهان بیشتر می شود. انجمن آذربایجانی ها نیز خواهان مجازات عاملان این قتل می شود هرچند ترتیب اثری داده نمی شود، تا اینکه پس از پیروزی مشروطه‌خواهان درتهران، دادگاهی تشکیل می شود و در همان زمان عاملان این جنایت به سزای عمل خود می‌رسند.
🔥🔥🔥🔥🔥🔥
برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان

دربارۀ واژه‌‌های «زن»، «بانو» و «دوشیزه»

 

استاد فریدون جنیدی

واژۀ «زن» زبان فارسی، در زبان پهلوی، که زبان هنگام اشکانیان و ساسانیان بوده است، به‌‌گونۀ «کن» خوانده می‌­شد،‌ که آن خود؛ از کـَئینی (کَ ای نی) زبان اوستایی - کهن‌­ترین زبان آریاییان جهان - هم‌­چون زبان سانسکریت برگرفته شده است.

این واژه نیز از ریشۀ «کن» اوستایی که «خانه» بوده است، برآمده است، و برابر است با : دارندۀ خانه [صاحب­خانه] ریشۀ «کن» اوستایی، ‌یک برابر دیگر نیز دارد که «دوست داشتن» باشد! و چنان­‌که از ریشۀ نخستین آن برمی­آید واژۀ چندهزارسالۀ ایرانی، ریشه در هنگام درازآهنگ مادرسالاری در ایران (و جهان)‌ دارد،‌ و زیباترین داستان را از کوشش‌­های مادران برای رسیدن از آن­‌هنگام که مردمان، هم­‌چون دیگر جانوران در رمه­‌های بزرگ می­زیستند و نرم‌‌نرم برای گریز از سرما خانه‌‌سازی را آغاز کردند، باز می‌­گوید.
این پیداست که نخستین خانه، بر دست مادران در دل کوه‌­ها و تپه‌­ها در آغاز با پنجۀ آنان و پَسان، به یاری سنگ کنده شد، و همین واژه و کنش نیز خود نشان می‌‌­دهد که «کن» یا خانه در آغاز در کوه و زمین کنده شده است، ‌و شاید بودن خانه­‌های نخستین؛ بس خُرد، برای پنهان کردن کودک و نوزاد برهنه از سوز سرما، ساخته می‌­شده و روزبه‌‌روز به گنجایش آن افزوده‌­اند، تا دیگر فرزندان و مادران را در خود جای دهد.
«کن» با پسوند «ت» به‌‌گونۀ «کنت» درآمد که در زبان پهلوی برابر با شهر است و با دگرگونی «ت» به «د» به‌‌گونه­‌های «کند»، «کندو» به خانۀ زنبور، با فروافتادن میانوند «ن» به‌‌گونۀ «کد»، «کده»، «کته»، «کدیور»، «دهکده»، ... درآمد.
در آن هنگام بس دورودراز، مردان و پسران به دنبال نخچیر و خوردن میوه­‌های درختان، در کوه و دشت و جنگل پراکنده بودند، و گروه مادران و دختران و پسران خردسال همواره با مادر و مادربزرگان با هم به سرمی‌‌بردند، ‌و از آن­‌جا که این گروه به‌‌هم‌‌پیوسته را یارای کوچ‌‌های بزرگ نبود، ‌خانه‌‌سازی و پیشرفت آن را نیرو می‌­بخشید و یک‌‌جانشینی و ساختن دهکده­‌ها آغاز گردید.
پس بنگریم که گروه مردان و پسران را گاه­‌گاه آرزوی دیدار زنان و خواهران و دختران برمی‌­خاست و آنان را به‌سوی خانه و کن و دهکده می‌­کشاند و از آن‌­جا که آرامشی که در خانه­‌ها روان بود، برایشان سخت دوست‌‎داشتنی می­نمود، ریشۀ دوم «کن» که دوست‌‌داشتن باشد، پدیدار گردید،‌ و واژۀ پهلوی «کنیچک» (کن ای چک) از همین ریشه است که در فارسی به «کنیزک» (١) دگرگون گردید، برابر با ‌«دوست‌‌داشتنی کوچک»؛

این بود داستان کهن‌­ترین ریشه‌‌یابی دربارۀ زن که سخن از یک زمان دراز چند ده­‌هزار سال می‌­گوید، و این ویژگی زبان­‌های ایرانی است که با دست‌‌یابی به ریشه‌­های کهن؛ ما را در شناخت واژه‌­ها به ژرف‌­ترین و دورترین زمان‌­ها رهنمون می‌­شود.
اما با گذر روزگار و با گسترش کار جهان در زمان­‌های پسین و با گذر از هنگام با شکوه مادرسالاری به پدرسالاری (که به خواست خود مادران، در یکی از سخت‌­ترین رویدادهای زندگی ایران رخ نمود) نرمک‌‌نرمک،‌ و به پاس بزرگداشت پایه‌‌گذاران فرهنگ مردمی که زنان و مادران بودند، از سوی مردان،‌ پاژنام­‌های (لقب‌‌های) دیگر برای زنان پدیدار گردید.

نخستین این نام­ها «نائیریکا» است در زبان اوستایی، برابر با «زن پهلوان»، ریشۀ این نام واژۀ «نرَ» در اوستا که پهلوان و زورآور بوده باشد و گونۀ نرینۀ آن در نام یکی از بزرگ­‌ترین پهلوانان ایران «نریمان» نیای رستم جهان‌‌پهلوان و از آن­‌جا که در زبان‌­های کهن آریایی واژه‌­ها؛ دو گونۀ نرینه و مادینه، و یک گونۀ میانه بوده­‌اند، واژۀ نر ِ نرینه به‌گونۀ «نئیری» و مادینه «نائیریکا» خوانده می‌­شد.
این واژه در زبان پهلوی به‌گونۀ «نائیریک» درآمد، که پاژنام بانوان بود و هنوز در زبان ارمنی نیز «نایریک»‌ خوانده می­شود.
در زبان فارسی این واژه از میان رفت،‌ مگر آن­‌که همگان بارها و بارها دربارۀ زنان برجسته و بلندمنش، پاژنام «شیر زن»‌ را شنیده‌­ایم، که یادآور نام نائیرکای اوستایی است.

پاژنام دیگر زن در زبان فارسی «بانو» است که در زبان پهلوی «بانوک» خوانده می‌­شد، و در زبان کهن اوستایی خود را به‌‌گونۀ فارسی می‌­نمایاند «بانو». ریشۀ این واژۀ «بان» اوستایی است،‌ برابر با فروغ و روشنایی،‌ و از آن‌­جا که «ن» در واژه‌­ها به «م» دگرگون می­‌شود، «بان» اوستایی نیز به «بام» گردید، ‌که در واژۀ آمیختۀ «بامداد»(= هنگام روشنایی) یا دهندۀ روشنایی و فروغ سپیده‌‌دم، خویش را نگاهداشته است، ‌و بر این بنیاد «کدبانو» «روشنایی خانه» است و اگرچه امروز کم‌‌تر کاربرد دارد، در نوشته‌‌های تا سدۀ هشتم و نهم همه­‌جا به همین­‌گونه آمده است،‌ و چون «کد» نیز به «کی» برگشته است در  چند گویش امروز ایران گونۀ «کیوانو»‌ بر زبان می‌­رود.
و باز اگرچه امروز، از بان و بانو، فروغ و روشنی درنمی‌­یابیم، ‌اما همه می‌­دانیم که در فرهنگ ایرانی زن را چراغ خانه می­نامند که همان برآیند بانو و بانوک را با خود به همراه دارد.

واژۀ دیگری که ایرانیان برای دختران بر زبان می‌­آورند، «‌دوشیزه» است که در زبان پهلوی «دوشیچک» (دو شی چک) خوانده می‌­شده است که خود؛ از ریشۀ «زوش» اوستایی به معنی دوست داشتن برآمده و بر روی هم «دوست‌داشتنی کوچولو» است، همان­که در واژۀ کنیزک هم نهفته است.
از این واژه «دوشارم» پهلوی برابر با معشوق برآمده است و زیباست که این واژه و پاژنام برای دختران و زنان کاربرد داشته است، ‌نه برای مردان!
واژه­‌ها سخن می‌­گویند و پایگاه بلند زنان ایرانی را نشان می­‌دهند.
اکنون جای دارد که به نام زن در چند زبان اروپایی بنگریم.

پیداست که مرد در زبان انگلیسی «man» خوانده می‌‌شود، و زن در آن زبان «woman» است، ‌و این واژه؛ آشکار می­‌گوید که زن در آن فرهنگ وابسته به مرد است،‌ و «جنس دوم» به‌‌شمار می‌­رود.
در زبان فرانسوی نیز مرد «homme» («ﻫ » در این واژه به زبان نمی‌­آید؛ «اُم») و زن «femme» خوانده می‌­شود، که پیوستگی آشکار زن، در پیشوند «fe» (همانند wo انگلیسی) دیده می‌­شود.
همسر در زبان انگلیسی، «wife» خوانده می‌­شود، که از ریشۀ «ویپ» و «ود» ‌اوستایی است برابر است با پیوند، و «ویپک» پهلوی و «بیوه» فارسی؛‌ زن مرد‌دیده، و همین ریشه است که در زبان انگلیسی به‌گونۀ «fu ck» و در زبان آلمانی «fichen» و در دیگر زبان‌‌های اروپایی کم‌‌وبیش، نزدیک به این، روان است،‌ و بر این بنیاد «wo» پیشوند «woman» انگلیسی و «fe» پیشوند «femme» فرانسوی و «we» پیشوند «weib» آلمانی همه از «وَد» باستانی برآمده و نشان از آن می‌­دهد که نام زن و پایگاه زن با جفت‌‌شدن و نزدیکی به مرد، ‌برآمده است و زن در آن فرهنگ‌­ها نامی ویژه به خود ندارد !

فرهنگ «وبستر» (Webster New World Dictionary 1998) دربارۀ نام زن چنین می­‌گوید که نام «woman» (که در انگلیسی کهن «Vifman» بوده است) از ریشۀ «Weip» هندواروپایی (؟) برابر با «پیچیده»، گرفته شده است، از آن­‌جا که گویا زنان؛ پیچیده و با پوشش بوده‌‌اند!

داوری از این کودکانه‌­تر در جهان دیده نمی­‌شود، که این بر آیین اروپایان باستان بوده است پیکرۀ برهنۀ مرد و زن آنان، بر همه آشکار است، اما اگر چنین هم بوده باشد، واژۀ «Vifman»، مرد پیچیده و پوشیده خواهد بود نه زن پیچیده!!

واژه­‌ها سخن می­گویند، و چنین است داوری واژه­‌های اروپایی برای زن که نام خانوادگی وی نیز همواره پیوسته به مرد است، در آغاز نام پدر، و چون همسر برگزید، همواره نام آن مرد را با خود دارد و اگر با ستم و زور و تیره‌­روزی، روزی از آن مرد جدا شود، نام آن مرد، بر روی او خواهد ماند و چنان‌­چه بار دیگر همسر پذیرد، نام مرد تازه، همچنین زنجیرو­ار!
اما اگر زنی را توان و پروای پذیرش همسر دیگر نباشد، ناچار است که تا پایان زندگی نامی را که از آن می‌­رنجد، برخود داشته باشد!

زن ایرانی در زمان باستان در همه چیز با مرد برابر بود، بازماندۀ پدر و مادر میان برادران و خواهران یکسان بخش می‌‌شد، در همسرگزینی نخست، از دختر پرسش می‌­شد :
«از شما می‌­پرسم: سوسنگ دخت اردشیر، آیا بهرام، پورماونداد را به همسری و هم‌‌تنی و هم‌‌روانی می­‌پذیری؟»
و چون دختر پاسخ آری می­‌داد، همین پرسش را از پسر دربارۀ دخت می‌­کردند.

 

برگرفته از تارنمای آریابوم

جشن تیرگان

 

فلسفه جشن تيرگان

تيرگان يکی از جشن‌های ايرانی‌ست که در روز تير از ماه تير برگزار می‌شود.
اين روز برابر است با سيزدهم تير در گاهشمار ايران باستان که هر ماه آن دارای ۳۰روز بوده و با دهم تير در گاهشمار خورشیدی برابر شده است.
جشن تيرگان آیین آبريزان نیز نامیده می‌شود. جشنی شاداب از ستايش آب است.
در استوره‌ها و افسانه‌ها پيدايش اين جشن را به پيروزی آب بر خشکسالی در زندگی نسبت می‌دهند.
در یشت‌ها و استوره‌های ایرانی آمده که «تيشتر» ستاره باران برای آبياری زمين و گياهان به دريای فراخکرت رفت تا آب برگيرد و به آسمان ببرد و به سان(:شکل) باران بر زمين بباراند. ولی در ميان راه «اَپوش»، ديو خشکسالی، سد راهش میشود تا نگذارد آب به زمين برساند. سه شبانه روز ميان اين دو جنگ درمی‌گيرد که سرانجام «تيشتر» شکست می‌خورد. تيشتر، بار ديگر به دريای فراخکرت می‌رود و پس از برداشتن آب دوباره با آپوش درگير می‌شود ولی در اين نبرد تيشتر پيروز می‌شود و آب را به آسمان می‌برد و زندگی و سرسبزی و شادابی را به جهان برمی‌گرداند.
داستان ديگری که به تيرگان پيوند داده می‌شود داستان آرش کمانگير استوره ملی ايرانيان است. در شاهنامه فردوسی آمده است که فريدون دارای سه پسر به نام‌های ايرج، سلم، و تور بوده است. او در پايان زندگی، سرزمين گسترده خود را ميان فرزندانش بخش کرد. به‌گونه‌ا که، سرزمين ايران را به ايرج، روم را به سلم، و توران را به تور بخشيد. سلم و برادر بزرگش تور، بر برادر کوچک‌تر خود رشک(حسد) می‌برند و ايرج را با نيرنگ می‌کشند تا شايد سرزمين ايران را بدست آورند. ولی فريدون پس از مرگ فرزندش ايران را به #منوچهر نوه #ايرج بخشيد.
جنگی که ميان منوچهر پادشاه ايران و افراسياب فرمانروای توران در می‌گيرد، سال‌ها به درازا می‌کشد.
منوچهر که از سوی افراسياب در مازندران به تنگنا افتاد پس از چند روز پايداری سرانجام نمايندگانی برای سازش نزد افراسياب فرستاد. پس از گفتگوها برآن شدند که برای گزينش مرز ايران و توران از سپاه ايران تيراندازی برگزيده شود تا با انداختن تير از مازندران به‌سوی خورآسان، هر جا که تير فرود آيد آنجا مرز ايران و توران گردد.

آرش پهلوان استوره‌ای سپاه ايران که در تيراندازی پر آوازه بود، برای اينکار برگزيده شد و برای انداختن تير از کوه البرز بالا رفت.
آرش می‌دانست که پهنای کشور ايران به نيروی بازو و پرش تير او بسته‌ است و بايد همه جان و توان خود را در اين راه بگزارد. آرش از بلندای کوه دماوند زه کمان را کشيد و تير را چنان پرتاب کرد که پيکر بی‌جان وی بر زمين افتاد. تير پرتاب شده از بامداد تا نيمروز در آسمان در پرواز بود و از کوه‌ها و دشت‌ها ‌گذشت تا سرانجام در کنار رود آمودريا(جيحون) بر تنه ی درخت گردويی بزرگ‌ نشست و آنجا مرز ايران و توران گرديد. به همين روی آرش را آرش کمانگير می‌گويند و اين رويداد بزرگ هر ساله در تيرگان پاس داشته می‌شود.
از ویژگی‌های جشن تیرگان آیین‌هایی است که نیاکان ما از دیرباز برپا داشته‌اند.
یکی از آنها آیین آب‌ریزان است.
این جشن در کنار آب‌ها، همراه با تراداد(:سنت‌ها) وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیشرو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند، با نام عمومی آب‌ریزگان یا آب‌پاشان یاد شده است.
در آیین آب‌ریزان جوانان و کوچکترها بیشتر به شادی می پردازند و هرگونه که میسر باشد با پاشیدن اندکی آب بر یکدیگر از خُنکی آب برخوردار می‌شوند.
«ابوریحان بیرونی» و «گردیزی» در زین‌الاخبار ناپدید شدن یکی از جاودانان ایرانی کیخسرو را نیز در این روز و پس از شستشوی خود در آب چشمه دانسته‌اند.
یکی دیگر از آیین‌های این جشن فال‌کوزه است که زرتشتیان به آن(چکُ دولَه) می‌گویند.
پیش از جشن تیرگان دوشیزهای را برمی‌گزینند و کوزهی سفالی سبز رنگ دهان گشادی به او می‌دهند که دوله نام دارد. او این ظرف را از آب پاکیزه پر می‌کند و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه‌ی آن می‌اندازد آنگاه «دوله» را نزد همه‌ی کسانی که می‌برد که آرزویی در دل دارند و می‌خواهند در مراسم «چک دولَه» شرکت کنند و آنها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه یا مانند اینها در آب دوله می‌اندازند. سپس دختر دوله را به زیر درختی همیشه سبز چون سرو یا مورد می‌برد و در آنجا می‌گذارد. در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آبریزان، همهی کسانی که در دوله جسمی انداخته‌اند و نیت و آرزویی داشتنه‌اند در جایی گردهم می‌آیند و دوشیزه دوله را از زیر درخت به میان جمع می‌آورد.

در این فال‌گیری بیشتر بانوان شرکت می‌کنند و سال خوردگان با صدایی بلند به نوبت دو بیتی‌هایی می‌خوانند و دختر در پایان هر شعر دست خود را درون دوله می‌برد و یکی از چیزها را بیرون می‌آورد، به این ترتیب صاحب آن جسم کوچک در می‌یابد که دو بیتی خوانده شده مربوط به نیت خواسته و آرزوی او بوده است.
دستبند جشن تیرگان، نخی هفت رنگ و برهم بافته شده است که در آغاز جشن تیرگان این بند را به‌نام «تیر و باد» بر مچ دست راست می‌بندند.
این دستبند از ٧ریسمان به ۷رنگ گوناگون رنگین‌کمان که با تابش نور خورشید پس از بارندگی در آسمان روی می‌دهد برهم بافته شده است از روز تیر به دست می‌بندند و در باد (١٠ روز پس از آن) این بند را باز کرده و در جای بلندی مانند پشت‌بام به «باد» می‌سپارند تا آرزوها و خواسته‌هایشان را به عنوان پیام رسان به همراه ببرد.
این کار با خواندن شعر زیر انجام می‌شود:
تیر برو باد بیا
غم برو شادی بیا
محنت برو روزی بیا
خوشه‌ی مرواری بیا.
نخ تیر و باد.
از یک‌سو درخواست بارندگی و نمایان شدن رنگین‌کمان در آسمان است و از سوی دیگر اشاره به پرواز تیر آرش به یاری ایزد «باد» دارد که بر بلندای دماوند روی داده است.

(برگرفته از نَسک(:کتاب) یادگار دیرین نوشته #کورش_نیکنام، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ و آیین ایران باستان)

پیشاپیش جشن تیرگان شادباش

برگرفته از درگاه ایرانیان زرتشتی

جشن‌های ماهانه ، جشن تيرگان

 

تیرگان یکی از جشن‌های ملی‌مان که به ثبت ملی نیز رسیده در روز تیر از ماه تیر در دهم تیرماه برگزار می‌شود.
سیزدهمین روز از ماه تیر این جشن در گرامیداشت تیشتَر (ستاره باران‌آور در فرهنگ ایرانی) است و در روز تیر از ماه تیر برگزار می‌شود.
از دیدگاه تاریخی، جشن تیرگان روز کمان‌کشیدن پهلوان ایرانی به‌نام آرش و پرتاب تیر از فراز البرز کوه بوده‌است که در روایت تشتر یشت پس از نبرد میان ایرانیان و تورانیان رخ داده‌است و سرزمین ایران از دشمن بازپس گرفته شده‌است.
همچنین جشن تیرگان به‌گفته ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه، روز بزرگداشت جایگاه نویسندگان در ایران باستان بوده‌است.
در فراهان جشن تیرگان در یکم ماه تیر برگزار می‌شود و این آیین به‌نام جشن تیرگان به ثبت ملی نیز رسیده‌است.
در مازندران نیز جشن تیرگان با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدهم آبان‌ماه برگزار می‌شود.
ارامنه اصفهان این جشن را در روز سیزدهم ژانویه برگزار می‌کنند.
انجمن کوهنوردان ایران هر ساله این جشن را در روز سیزدهم تیر در دماوند برگزار می‌کنند.
جشن تیرگان همه ساله در کوه دماوند، آمل و همه ساله بدست ایرانیان زرتشتی در شهرهای تهران، یزد، کرمان، میبد، اردکان، بم، کرج، شیراز، اصفهان، اهواز و روستاهای زرتشتی نشین و اروپا و آمریکا در روز دهم تیر برگزار می‌شود.

«بهار مختاریان» بر این باور است که جشن تیرگان در اصل جشن رستاخیز تابستانی در یکم تیرماه بوده‌است. آنچه که اکنون در فراهان بازمانده است.
بنابر سالنامه یکپارچه باورهای ایران این جشن در روز دهم تیرماه در گاه‌شمار کنونی ایران قرار دارد.
«موبد کورش نیکنام» برگزاری جشن‌ها با استفاده از گاه‌شماری‌های سنتی با ماه‌های ۳۰روزه را بی‌توجهی به دانش نجوم و دستاوردهای خیام و موجب ناهماهنگی‌ در جشن‌ها دانسته و لزوم توجه به گاه‌شماری ملی و رسمی با ماه‌های ۳۱روزه را یادآور شده‌است.

«جلیل دوستخواه» پژوهشگر ایران‌شناس در زمینه زمان‌ جشن‌های ایرانی و از جمله جشن تیرگان آورده‌است:
«بازهم می‌بینیم که نویسندگان برخی از این نوشتار‌ها، با نادیده‌ گرفتن زمینه‌های استورگی نام‌گزاری این جشن و پژوهش‌های کسانی همچون بیرونی درباره‌ی زمان برگزاری آن و تنها به دست‌آویز ۳۱روزه بودن ۶ماه نخست سال در گاه‌شمار کنونی، روز دهم تیرماه را زمان این جشن می‌انگارند. اما درست و بنیادین و برابر با یادگارهای فرهنگی کهن، آن است که مانند نیاکانمان، سیزدهم تیرماه (تیرروز از ماه تیر) را جشن تیرگان بدانیم و با خجستگی برگزاریم. زمان‌ درست جشن‌های دوازده‌گانه، بدین سامان است».

سنت‌ها و آیین‌های جشن تیرگان:

آب‌پاشی:
این جشن در کنار آب‌ها، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب‌پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیش رو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند، با نام همگانی «آب‌ریزگان» یا «آب‌پاشان» یا «سر شوران» یاد شده‌است. در گزشته «تیرگان» روز بزرگداشت نویسندگان و گاه به «روز آرش شیواتیر» منسوب شده‌است. ابوریحان بیرونی و گردیزی در «زین‌الاخبار» ناپدید شدن یکی از جاودانان ایرانی یعنی «کیخسرو» را در این روز و پس از شستشوی خود در آب چشمه‌ای دانسته‌اند.
 
فال کوزه:
یکی دیگر از مراسم این جشن مانند بسیاری از جشن‌های ایرانی «فال کوزه»(چکُ دولَه) می‌باشد. روز پیش از جشن تیرگان، دوشیزه‌ای را برمی‌گزینند و کوزه سفالی سبز رنگ دهان گشادی به او می‌دهند که «دوله» نام دارد، او این ظرف را از آب پاکیزه پر می‌کند و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه آن می‌اندازد آنگاه دوله را نزد همه کسانی‌که می‌برد که آرزویی در دل دارند و می‌خواهند در مراسم «چک‌دولَه» شرکت کنند و آنها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه یا مانند اینها در آب دوله می‌اندازند. سپس دختر دوله را به زیر درختی همیشه سبز چون سرو یا مورت می‌برد و در آنجا می‌گزارد. در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آبریزان، همه کسانی‌که در دوله جسمی انداخته‌اند و نیت و آرزویی داشتنه‌اند در جایی گردهم می‌آیند و دوشیزه، دوله را از زیر درخت به میان جمع می‌آورد. در این فال‌گیری بیشتر بانوان شرکت می‌کنند و سال خوردگان با آوایی بلند به نوبت سروده می‌خوانند و دختر در پایان هر شعر، دست خود را درون دوله می‌برد و یکی از چیزها را بیرون می‌آورد، بدینگونه صاحب آن جسم متوجه می‌شود که شعر خوانده شده مربوط به نیت، خواسته و آرزوی او بوده‌است.

دستبند تیر و باد:
در آغاز جشن پس از خوردن شیرینی، بندی به‌نام «تیر و باد» که از هفت ریسمان به هفت رنگ گوناگون بافته شده‌است بدست می‌بندند و در باد روز از تیرماه (پس از ۹روز) این بند را باز کرده و در جای بلندی مانند پشت‌بام به باد می‌سپارند تا آرزوها و خواسته‌هایشان را به‌عنوان پیام‌رسان به‌همراه ببرد. این‌کار با خواندن شعر زیر انجام می‌شود:

تیر برو باد بیا
غم برو شادی بیا
محنت برو روزی بیا
خوشه مرواری بیا.

باورهای مردمی:
در باورهای مردم، درباره جشن تیرگان دو روایت وجود دارد که روایت نخست همچنان که در بالا گفته شد در پیوند با فرشته باران یا تیشتر می‌باشد و نبرد همیشگی میان نیکی و بدی است: در اوستا، تشتر یشت(تیر یشت)، تیشتر فرشته باران است که در ده روز نخست ماه به چهره جوانی پانزده ساله درمی‌آید و در ده روز دوم به چهره گاوی با شاخ‌های زرین و در ده روز سوم به چهره اسپی سپید و زیبا با گوش‌های زرین. تیشتر به شکل اسپ زیبای سپید زرین گوشی، با ساز و برگ زرین، به دریای کیهانی فرو می‌رود. در آنجا با دیو خشکسالی «اپوش» که به شکل اسپ سیاهی است و با گوش و دم سیاه خود، نمایی ترسناک دارد روبرو می‌شود. این دو، سه شبانه روز با یکدیگر به نبرد برمی‌خیزند و تیشتر در این نبرد شکست می‌خورد، به نزد خدای بزرگ آمده و از او یاری و کمک می‌جوید و به خواست و نیروی پروردگار این‌بار بر اهریمن خشکسالی پیروز می‌گردد و آب‌ها می‌توانند بدون مانعی به کشتزارها و چراگاه‌ها جاری شوند. باد ابرهای باران زا را که از دریای کیهانی برمی‌خواستند به این‌سو و آن‌سو راند، و باران‌های زندگی بخش بر هفت کشور زمین فرو ریخت و به مناسبت این پیروزی ایرانیان این روز را به جشن پرداختند.

روایت دیگر نیز درباره #آرش کمانگیر استوره و قهرمان ملی ایرانیان است و اینکه میان ایران و توران سال‌ها جنگ و ستیز بود، در نبرد میان #افراسیاب و #منوچهر، شاه ایران، سپاه ایران شکست سختی می‌خورد این رویداد در روز نخست تیر روی می‌دهد. سپاه ایران در مازندران به تنگنا می‌افتد و سرانجام دو سوی نبرد به سازش درمی‌آیند و برای آنکه مرز دو کشور نمایان شود و ستیز از میان برخیزد می‌پذیرند که از مازندران تیری به‌سوی خاور(خراسان) پرتاب کنند که هرجا تیر فرو آمد همانجا مرز دو کشور باشد و هیچ‌ یک از دو کشور از آن فراتر نروند تا در این گفتگو بودند، سپندارمز (ایزدبانوی زمین) پدیدار شد و فرمان داد تیر و کمان آوردند. #آرش در میان ایرانیان بزرگترین کماندار بود و به نیروی بی‌مانندش تیر را دورتر از همه پرتاب می‌کرد. سپندارمز به آرش گفت تا کمان بردارد و تیری به جانب خاور پرتاب کند. آرش دانست که پهنای کشور ایران به نیروی بازو و پرش تیر او بسته‌ است و باید توان و جان خود را در این راه بگزارد. او خود را آماده کرد، لخت شد و اندام خود را به شاه و سپاهیان نمود و گفت: ببینید من تندرستم و کژی‌ای در وجودم نیست، اما می‌دانم چون تیر را از کمان رها کنم همه نیرویم با تیر از تنم بیرون خواهد آمد. آنگاه #آرش تیروکمان را برداشت و بر بلندای کوه دماوند برآمد و به نیروی خداداد تیر را رها کرد و خود بی‌جان بر زمین افتاد. هرمز، خدای بزرگ، به فرشته باد(وایو) فرمان داد تا تیر را نگهبان باشد و از آسیب نگه دارد. تیر از بامداد تا نیمروز در آسمان می‌رفت و از کوه و در و دشت می‌گزشت تا در کنار رود «جیهون» بر تنه درخت گردویی که بزرگتر از آن در گیتی نبود نشست آنجا را مرز ایران و توران جای دادند و هر سال به‌یاد آن جشن گرفتند.

(درود بر روان پاک آرش و روان‌های پاک همه دلاوران قهرمانان و استوره‌های ایران).

برگرفته از درگاه ایرانیان زرتشتی

شوند نخوردن گوشت در چهار روز ویژه (نَبُر)

 در دین زرتشت روزه گرفتن به ریختی (:شکلی) که در برخی ادیان مشاهده می شود، نبوده و نداریم.

فرهنگ ایران باستان شایسته می داند که مَرتو (:انسان) از تن و روان خود به خوبی پرستاری کند و چون تن جایگاه روان است، بنابراین نباید آزرده، افسرده و ناتوان باشد به همین انگیزه نخوردن خوراک در گذر یک روز که سبب می شود تن از گرسنگی و تشنگی آزرده بماند، پسندیده نیست و جایگاهی ندارد.

زرتشتیان به باور ترادادی خویش، در گذر هر ماه، چهار روز ویژه دارند که از خوردن خوراکی های گوشت دار پرهیز می کنند، نمی توان آن را گونه ای از روزه داری به حساب آورد.
مزدیسنان، پرهیز از خوردن غذا در طول روز را (روزه) عملی ناپسند می شمارند، اما در هر ماه و تنها در چهار روز به نامهای بهمن، ماه، گوش و رام؛ که روزهای دوم، دوازدهم، چهاردهم و بیست و یکم هر ماه در گاه شماری دینی آنان است از کشتار حیوانات و استفاده از خوراک گوشت دار پرهیز می کنند.
شوند آن در ایران باستان به این سبب بوده که نسل حیوانات، با کشتار بی رویه نابود نگردد، نیک اندیشی(وهومن) برای همه پدیده ها باشد.
و خوردن زیاد گوشت، آسیبی به بدنشان وارد نکند.
برگرفته از نسک یادگار دیرین
نگارش کورش نیکنام
🍁🍁🍁
برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان

وَرهرام درباور نیاکان

 بیستمین روز از ماه در گاه شمارمزدیسنی ورهرام_ایزد نام دارد.

ورهرام ایزد به چم پیروزی در برابر ستایش است.
درباور ایرانیان پیروزی همواره با ارزش و قابل ستایش بوده‌است.
به همین شوند در اوستا سرودهای زیبایی در ستایش پیروزی آمده‌است.

ایرانیان باستان پیش از آغاز هر کار گروهی، درنیایش گاه ویژه‌ ای گرد می‌آمدند و سرود های ستایش پیروزی را باهم می‌خوانند.
و با روانی نیرومند و اراده‌ای استوار برای کسب پیروزی، پای به میدان مبارزه زندگی می‌نهادند.
این نیایش گاه‌ ها به تدریج به نیایش گاه ورهرام‌ ایزد معروف گشت.
اکنون مزدیسنان دست کم ماهی یک بار ،
 در روز ورهرام در نیایش‌گاه شاه‌ ورهرام‌ ایزد گرد هم می‌آیند، و اهورامزدا را نیایش می‌کنند و از او می‌خواهند که پیروزی را درزندگی بهره ی آنان گرداند.
و نیز همه کسانی را که به پیروی از پیام اشو زرتشت ؛ در تازه گردانیدن زندگانی ، پیش بردن جهان هستی، و گسترش آیین راستی می‌کوشند پیروز و سرافراز گرداند.
 بیشتر مزدیسنان برای باشندگی در زیارت گاه‌ ها، آدریان و نیایش کردن همواره سدره و کشتی برتن دارند.

برگرفته از نسک‌یادگار دیرین
نگارش کورش نیکنام

🍁🍁🍁

برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان

کوشش برای تغییر رنگ پرچم ایران توسط انقلابیون. افراطی...

 

کوشش برای تغییر رنگ پرچم ایران توسط انقلابیون. افراطی...

در ۲۰ آبان ۱۳۵۸ مجلس خبرگان انقلابی
کوشید رنگ پرچم ایران را تغییر دهد.

خواست نمایندگان حاضر در این مجلس آن بود که پرچم سه رنگ ایران فراموش  
شود و تا حدودی به تقلید از پاکستان، پرچمی سبز با علامت الله در میانه‌اش، پرچم جدید کشور ایران شود.

کسی که از این خبط تاریخی جلوگیری کرد موبد "رستم شهزادی" نماینده زرتشتیان ایران بود که درست پیش از رای گیری نهایی، از پرچم سه رنگ کشور دفاع جانانه‌ای کرد و کوشید که در آن فضای مذهبی با ربط دادن سه رنگ پرچم ایران به عقاید مذهبی شیعیان مانع از این تغییر شود...

در نهایت سخنان موبد رستم شهزادی تاثیر خود را گذاشت، رای گیری انجام شد و سه رنگ پرچم ایران با ۵۹ رای موافق، ۲ ممتنع و بدون مخالف به تصویب رسید.
 
بدین ترتیب نمایندگان خبره انقلاب ، پس از حذف نماد ملی شیر و خورشید، پذیرفتند که حداقل کاری به کار رنگهای پرچم ایران نداشته باشند.

برگرفته از درگاه زرتشت و مزدیسنان

«اندر دسته‌های گوناگونِ مردمِ تبه‌خو برای شهریاری و نیز اندر مهندی (اهمیت) میانه‌روی در کار شهریاران»

 

💠 بدانید دسته‌ای از مردم از بدی ‌کردن به فرمانروا بیشتر شاد شوند تا نیکی کردن به او، هر چند فرمانروا به ایشان خوندار نشده و روزگار به ایشان گزندی نزده است. این دسته مردم از چیزهای هیجان انگيز لذت میبرند. لذت بردن از چیزهای هیجان انگیز، یکی از خوی‌های شناخته‌ی
مردم فرومایه است. این دسته از مردم جز چیزهایی را که زود بر زبان‌ها افتد، قشنگ نشمارند و از این خوی زشت دشمنان خود دشمنانی را که با ایشان خونی اند و ملت خود و فرمانروای خود را، شاد سازند. این بیماری چاره پذير نیست مگر با سرگرم ساختن این گونه کسان به كار.

💠 دسته دیگری در مردم هست که با همه ملت خویش خونی شده اند. اینان کسانی اند که بر ضد فرمانروا سر بر می‌دارند. اینان نه مرزی را توانند بست و نه نیکخواهی توانند نمود. آنکه به پیشوای خود خیانت کند، به توده مردم خیانت کرده؛ هرچند خودش بپندارد که نیکخواه مردم است. گفته اند: آنکه به کارگزار بدی کرد، به پیشرفت كار نیکی نکرده است.

💠 دسته دیگری از مردم، درگاه پادشاه را ترک گفته اند، اما از راه وزیران به آن روی دارند. پادشاهانتان بدانند: آنکه یک راست به درگاه شاه پیش آید، اگر اندرزی گفت، نیکخواهی نموده است و آنکه از در وزیران درآمده، وزیر را در همه آنچه گوید و کند، بر شاه برتر گرفته است.

💠 دسته دیگر از مردم ناخواستاری و دیرپذیری را راهی برای رسیدن به جاه گرفته اند و این راه را در نزد ساده‌دلان سودمندتر یافته. و بسا شده که شاه یکی از ایشان را بی داشتن ویژگی در اندیشه، یا نیکی در کردار، از نزدیکان خود ساخته و ناخواستاری و دیرپذیری آن مرد، شاه را فریفته است.

💠 دسته دیگری هست که به ظاهر فروتنی نماید و در دل تکبر دارند. برخی از ایشان با ظاهری دلسوزانه به شاه اندرز دهند. و این ساده ترین راه آسیب رساندن به شهریاری است. این مردمان و گروه بسیاری که پیرو ایشان اند، خود را نگهدار دین وانمود می‌کنند. اگر شاه بخواهد بر سر ایشان بکوبد، بزه آشکاری از ایشان سراغ ندارد تا به نام آن بزه، ایشان را گرفتار سازد. اگر ایشان را گرامی دارد، این همان پایگاهی است که خود به خویشتن بخشیده اند. اگر ایشان را به خاموشی وادارد، چنین وا نمایند که پادشاه هواخواهی ایشان را از دین، خوش ندارد. اگر فرمان دهد هرچه بخواهند بگویند، چیزهایی خواهند گفت که نیکی بار نیارد و تباهی بار آورد. اینان دشمن حکومت و آفت شهریاری اند. [...]

💠 دسته‌ای دیگر: با نیکخواهی نمودن می‌کوشند خود را به درگاه شاه نزدیک سازند. اما بهتر شدن پایگاه خويش را درتباه ساختن پایگاه دیگران دانند. این گروه دشمن شاه و مردم هر دو اند و آنکه به شاه و مردم هر دو دشمنی کند، با خویشتن دشمنی کرده است.

💠 بدانید زمانه شما را به چند حال در می‌آورد: حال بخشندگی تا به نزديک اسرافك‌کاری رسد. حال چشم‌تنگی تا به بخل گراید. حال بردباری تا کودنی نماید. حال بهره گیری از فرصت‌ها، تا به سبکسری انجامد. حال زبان‌آوری تا به پریشان‌گویی نزدیک گردد. حال خاموشی تا به گنگی ماند.

💠 شاه باید در همه این حال‌ها اندازه نگه دارد. و اگر بر مرزی که آن سوی آن زیاده روی است ایستاد، خویشتن را از فرو غلتیدن به آن سوی مرز، نگه داشته است.

💠 بدانید گاهی در شاهتان میل به چیزی، نه به هنگام خودش، پدید آید. اگر شاه زمان کار و آسودن و خوردن و نوشیدن و شادخواری را اندازه نهاد و به سامان کرد، دیگر کسی بیهوده از او چشم ندارد زمان این کارها را برهم زند و نابسامان کند. زیرا از نابسامان شدن زمان این کارها، دو زیان بزرگ پدید آید: یکی کم شدن خرد که بزرگترین آنها است. دیگری زیان رسیدن به تن از راه کم شدن خوراک و جنبش‌های تنی.

🗯 {برگرفته از نسک (کتاب) "عهد اردشیر" | پژوهش اَرَبی: احسان عباسی | برگردان به پارسی: محمد علی امام شوشتری}

📚 اندرزنامه‌ی اردشیر پاپکان
✍️ شاهنشاه اردشیر پاپکان

برگرفته از درگاه سرای زرتشت

سروده سوم يسنا هات 30-بند 9

 

 گاهان اشو زرتشت بر گردان به چهار زبان پارسی ، کردی ، انگلیسی و فرانسه...

🟣 سروده سوم يسنا هات 30-بند 9

باشد تا از کسانی باشیم
که جهان را هردم نو کنند و تازه گردانند .
تو ای آورنده داد و خرد ،
که در پرتو راستی ، خوشبختی به ما
ارمغان میکنی باشد که ما ،
آئین و باورهای خود را در روشنایی خرد
و شناخت درست پرورش دهیم .

 دەبا لەو کەسانە بین
کە هەر دەم جیهان؟
تازە و نوئ دەکەنەوە
تۆ ئەی داهێنەری داد و ژیری
دەبێ ئێمە ،
ئایین و باوەڕی خۆمان
لە ڕۆشنایی ژیریدا و
ناسینی دروست پەروەردە بکەین .

May we be among those who make this world new and fresh!
And You, O bringer of wisdom and justice, You, who give us the gift of happiness through Righteousness, come to us, that we may seek our convictions in the light of wisdom and knowledge.


Que nous soyons de ceux qui, à chaque instant, renouvellent et embellissent le monde Toi, ô créateur de la justice et de la Sagesse qui dans le rayonnement de la Justesse nous a offert le bonheur, fais que nous développions notre vision du monde et nos croyances dans la lumière de la Sagesse et de la juste connaissance.

برگرفته از کانال کانون جهانبینی زرتشت

ساسانیان و مزدیسنا

 ✅در دوره ساسانیان  ایران با سه خطر دینی مواجه شد و هر سه بار همت ساسانیان این خطرها را دفع کرد. نخستین بار مانی میان رودانی ( بین النهرینی) با آوردن دین جهانی و پیامی متضاد با روح پویا و زندگی جوی ایرانی، نزدیک بود که شیرازۂ جامعه مبتنی بر مالکیت و خون ایرانی را در هم ریزد، ولی واکنش روح ایرانی به صورتدفاع دین زردشتی و رواج سنتهای آن این خطر را در هم شکست.

✅دوم بار مسیحیت در سیاست رومیان آلتی شد برای رخنه سیاسی و نفوذ اجتماعی در میان ایرانیان مسیحی شده، و زمانی که دولت روم به قصد برافکندن ایران تهیه می دید، پیروان مسیح در ایران «ستون پنجمی» درست کرده، برای « پیروزی قوم خدا [= رومیان ]» و نابودی مدافعان ایران دعا می کردند. اگر مسیحیت در ایران پیروز شده بود، استقلال ملی و فرهنگی ایرانیان نابود می شد و ایران به صورت ایالتی از روم مسیحی در می آمد. باز این ساسانیان بودند که با رواج دین نیاکانشان در حکم «آیین رسمی کشور، سیاست را با دولت در آمیختند تا به بهانه دفاع از دین، از میهن دفاع کنند و به بهانه دفاع از میهن، آیینهای سنتی خود را نگاه دارند و در این کوشش پیروز شدند.

✅بار سوم در سده ششم میلادی بود که آشوبگران سیاسی و هرج و مرج جویان اجتماعی و اقتصادی زیر لوای اباحی گری «مزدکی» تیشه بر ریشه های جامعه ایرانی زدند و چیزی نمانده بود که انضباط اجتماع و شالوده های خانواده ایرانی را به کلی در هم ریزند؛ باز هم واکنش روح ایرانی در سیاست محکم و قوانین عادلانه انوشیروانی تجلی کرد و میراث و جامعه ایرانی نجات یافت.

برگرفته از درگاه زرتشت و مزدیسنان

چرا برخی دین زرتشتی را مزدیسنا می گویند؟

 

موبد نیکنام
 تا چندی پیش کسی به پیروان دین یکتایی زرتشت، همانند پیروان دیگر ادیان « زرتشتیان» نمی گفته اند، کیش آنان «مزدیسنا» به چمار(:معنی)  پرستنده "مزدا" و به همه پیروان این کیش «مزدیسنان» می گفتند.

«مزدا» (:دانای وآگاهی بیکران) خدای یکتایی که برای نخستین بار اشوزرتشت آن را شناخت و مرتوگان(:بشر) را به ستایش این فروزه(دانایی شکوهمند) فراخواند.

گفتنی است کسی به پیروان موسی، «موسویان»  نمی گوید و یا به پیروان محمد، «محمدیان» نمی گویند. پس از آن آگاهی نداریم که به چه انگیزه ای به "مزدیسنان" واژه تازه ای افزوده شده و آنان را "زرتشتی" نام گذاشتند.

 در برگردان سرودی از اوستا به نام «مَزدَه یَسنو اهمی» می خوانیم:
مَزدَه یَسنًو اَهمی، مَزدَه یَسنًو زَرَتوشتریش؛... مزداپرستم، مزداپرستی که زرتشت سفارش کرده است.
اعراب به مزداپرستان «مجوس» گفته اند که از واژه «مگه» (:دانا) برگرفته شده است.

در ادبیات پس ازاسلام در ایران نیز برای توهین به پیروان مزدایی، گاهی به آنان «گبر»(آتش پرست) نیز نام نهاده اند. چون به سوی روشنایی آتش همانند دیگر روشنایی ها نیایش می کردند وبه پیروی از باور ارزشمند نیاکان خویش از چهار آخشیج(:عنصر) آب، خاک، هوا وآتش نگاه ویژه وسپند(:مقدس) داشته اند.
🔥🔥🔥
برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان

فرمان تاریخی شاهنشاه ایران‌ ناصرالدین شاه قاجار در خصوص لغو جزیهء زرتشتیان در سنهء ۱۲۹۹ ه.ق

 فرمان تاریخی شاهنشاه ایران‌پناه، السلطان ناصرالدین شاه قاجار در خصوص لغو جزیهء زرتشتیان در سنهء ۱۲۹۹ ه.ق
 
نظر به سپاسداری عنايات وافره و عطایای متكاثرهٔ حضرت واهبِ بی‌منـت، كـه پرتو وجود اقدس ما را آرايش تاج و تخت كيان فرمود و افاضهء ذات همايون ما را موجب آسايش قاطبهء سكان ممالك ايران، بر ذمت همت ملوكانه لازم اسـت كـه رفاهيـت حـال و فراغتِ بال عموم رعايا، از هر طايفه و ملت و طبقه و عشيرت را كه در زير سايه مرحمت ما بايد به آسودگی بغنوند، مهيا داريم؛ ازجمله طايفه زردشتيان يزد و كرمان كه از قديمه سكنهء ايران و نتيجه دودمان پارسيان اند. به صدور اين منشور مقرر ميداريم كـه قـرار اخـذ ماليـات املاك و رسوم اضافيه و ساير عوارض و وجوهات ديوانی به همان نهج كه در شهر و بلوك يزد و كرمان با رعايای مسلم معامله ميشود با زردشتيان سكنه آنجا نيز بلازياده و نقصـان به همانطور معمول گردد.
 
تحرير فی شهر رمضان المبارك سنه ۱۲۹۹

🍁🍁🍁

برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان