نخستین ابهامی که درباره عربی بودن خط ما بر اندیشه کنجگاوان می‌گزرد که چگونه ایرانیان در کشور پهناور خود چندین‌گونه خط و گویش بومی داشته‌اند یک‌باره دبیره‌ای(:خطی) از بیابان‌های تفته و میان قبایل فاقد مدنیت، وام گرفته و به‌جای خط کهن خود به‌کار برده‌اند؟
اعراب خطی را که درباره‌اش سخن می‌گوییم کوفی می‌نامند و برای نخستین‌بار در حیره و کوفه در میان‌رودان با خط آشنا شده و آن را کوفی نامیدند. زیرا تا پیش از آن با خط آشنا نبودند و به گفته استاد رکن‌الدین همایون فرخ، اعراب خط نداشته‌اند و خطی که از حمیر و انبار به حجاز رفته و در زمان ظهور اسلام انتشار یافته، خط عربی نیست بلکه یکی از متداول‌ترین خطوط ایرانی بوده که با دگرگونی‌هایی برای نوشتن زبان عربی به‌کار رفته است.
تغییر شکل الفبای ایرانی به‌صورت کنونی پس از اسلام روی داد تا فراگیری آن برای نوآموزان عرب آسان باشد.
حیره سرزمینی بود در کرانه فرات در عراق کنونی و مردمان این شهر مهاجرین عرب به‌نام لخمیان بودند که در آن دیار فرود آمده و شهر حیره را بنا نهادند. حاکمان حیره دست‌نشاندگان شاهنشاهی ساسانی و تابع ایران بودند. در آن روزگار برای آسان شدن امور میان حیره و دربار ایران، دبیران ایرانی برآن شدند تا الفبای خط پارسی میانه ـ پهلوی را اندکی دگرگون ساخته و با افزودن هشت وات: «ث ح ط ظ ص ض ع ق» شمار وات‌های آن را به ۳۲ تا رسانده و بدینگونه زبان اعراب حیره را که نبتی - عربی بود با این خط ِ تکامل یافته ایرانی بنگارند.
وات «ط» دسته‌دار در پهلوی اشکانی دیده میشود ولی در پهلوی ساسانی جای خود را به «ت» دو نقطه داده است.
در نتیجه الفبایی که امروز عربی خوانده میشود خطی برگرفته از خطهای کهن ایرانی است که از فرگشت خط ایرانی کهن به ایرانی هخامنشی اشکانی و ساسانی پدیدار شده و سرانجام خط دبیره پارسی امروزی از آن پدید آمد.
حال اگر این خط عربی بوده است؟ در عربستان اختراع و استفاده می‌شد؟
۱ـ چرا قرآن را با آن به نگارش در نیاوردند؟ چرا ایشان تا هنگام خلافت عثمان به گردآوری قرآن نپرداختند؟ و تنها پس از تهاجم به ایران و آشنایی با خط آکادمیسین‌های ایرانی در حیره به تدوین آن همت گماردند؟
۲- اگر این خط از دیرباز در حجاز و مکه کاربُرد داشته، پس نشانه‌هایش کجاست که تاکنون نوشته‌ای از آنکه مربوط به پیش از خلافت عثمان و ظهور اسلام باشد، برروی تک‌های سنگ، دیوار، لوح گلی یا چرم یافت نشده است؟
۳- مهمتر از همه خط میان مردمی پدید می‌آید که نیاز و ضرورت آن را حس کنند و بستر کارگیری آن در فرهنگ خود داشته باشند. اعراب نه از زمینه‌های پیدایش خط برخوردار بودند و نه به آن نیاز داشتند.
واژه خط برگرفته از واژه ایرانی کهن «کت» است که به زبان اعراب راه یافت و سپس در سده‌های میانه بدست تحصیل کردگان پارسی به ابزار نوشتن درآمده و بر پایه‌ای که سیبویه – دبیر ایرانی گزارده بود صرف شد.
ایرانیان نقش مهمی در تکامل خط نوشتاری قرآن و خط عربی داشته‌اند.
بر خلاف تصور بسیاری که ما خط کنونی را از عرب‌ها وام گرفته‌ایم کاملأ اشتباه است، خط پارسی پس از اسلام نوع تکامل یافته از خط در زمان اشکانیان و ساسانیان یعنی پهلوی و اوستایی بود. این خط که در سده‌های پیش وارد عربستان شده و با زبان عربی تطبیق داده شده بود، بار دیگر پس از تهاجم اعراب وارد ایران شد و ایرانیان در تکامل و در تبدیل آن به هنر خوشنویسی نقش عمده‌ای داشته‌اند. ایجاد نقطه و اعراب در خط عربی را به فردی به‌نام ابو اسعددؤلی الفارس و در قرن اول هجری نسبت داده‌اند که برای درست خواندن قرآن توسط غیر عرب زبانان از جمله ایرانیان ابداع کرد. ایرانیان بر اساس نیاز زبانی، الفبای پارسی را قرن‌ها پیش پدید آورده بودند از سده سوم هجری به علت نامه نگاری‌های دیوانی، خطهای مانوی و پهلوی جای خود را به الفبای پارسی دادند.
از ریشه پارسی الفبای کنونی موسوم به عربی می‌توان به تشابه عجیب خط اوستایی و کوفی پی برد و در صدراسلام در زبان عربی از نقطه استفاده نمی‌شد که ما آن را باب کردیم. ناگفته نماند که پیدایش خط نیاز به بستری برای رشد و تکامل دارد که اقلیم عربستان عناصر آن را در اختیار اهالی شبه جزیره قرار نمی‌داد.
به گزارش تاریخ‌نگاران نامدار در سراسر شبه جزیره عربی حدود ۱۵نفر سواد نوشتن در حد میرزا بنویس در امور حمل و نقل کالا داشتند که با این بضاعت اندک توانایی ابداع خط در اختیار آنها نبود در حالی که این خط در امپراتوری ایران در اداره امور در زمان اشکانیان و ساسانیان حدود ۱۰۰۰سال مورد استفاده و فرصت تکامل داشته است.
(✍️موبد #کورش_نیکنام، نویسنده و پژوهشگر آیین و فرهنگ ایران باستان)
اعراب خطی را که درباره‌اش سخن می‌گوییم کوفی می‌نامند و برای نخستین‌بار در حیره و کوفه در میان‌رودان با خط آشنا شده و آن را کوفی نامیدند. زیرا تا پیش از آن با خط آشنا نبودند و به گفته استاد رکن‌الدین همایون فرخ، اعراب خط نداشته‌اند و خطی که از حمیر و انبار به حجاز رفته و در زمان ظهور اسلام انتشار یافته، خط عربی نیست بلکه یکی از متداول‌ترین خطوط ایرانی بوده که با دگرگونی‌هایی برای نوشتن زبان عربی به‌کار رفته است.
تغییر شکل الفبای ایرانی به‌صورت کنونی پس از اسلام روی داد تا فراگیری آن برای نوآموزان عرب آسان باشد.
حیره سرزمینی بود در کرانه فرات در عراق کنونی و مردمان این شهر مهاجرین عرب به‌نام لخمیان بودند که در آن دیار فرود آمده و شهر حیره را بنا نهادند. حاکمان حیره دست‌نشاندگان شاهنشاهی ساسانی و تابع ایران بودند. در آن روزگار برای آسان شدن امور میان حیره و دربار ایران، دبیران ایرانی برآن شدند تا الفبای خط پارسی میانه ـ پهلوی را اندکی دگرگون ساخته و با افزودن هشت وات: «ث ح ط ظ ص ض ع ق» شمار وات‌های آن را به ۳۲ تا رسانده و بدینگونه زبان اعراب حیره را که نبتی - عربی بود با این خط ِ تکامل یافته ایرانی بنگارند.
وات «ط» دسته‌دار در پهلوی اشکانی دیده میشود ولی در پهلوی ساسانی جای خود را به «ت» دو نقطه داده است.
در نتیجه الفبایی که امروز عربی خوانده میشود خطی برگرفته از خطهای کهن ایرانی است که از فرگشت خط ایرانی کهن به ایرانی هخامنشی اشکانی و ساسانی پدیدار شده و سرانجام خط دبیره پارسی امروزی از آن پدید آمد.
حال اگر این خط عربی بوده است؟ در عربستان اختراع و استفاده می‌شد؟
۱ـ چرا قرآن را با آن به نگارش در نیاوردند؟ چرا ایشان تا هنگام خلافت عثمان به گردآوری قرآن نپرداختند؟ و تنها پس از تهاجم به ایران و آشنایی با خط آکادمیسین‌های ایرانی در حیره به تدوین آن همت گماردند؟
۲- اگر این خط از دیرباز در حجاز و مکه کاربُرد داشته، پس نشانه‌هایش کجاست که تاکنون نوشته‌ای از آنکه مربوط به پیش از خلافت عثمان و ظهور اسلام باشد، برروی تک‌های سنگ، دیوار، لوح گلی یا چرم یافت نشده است؟
۳- مهمتر از همه خط میان مردمی پدید می‌آید که نیاز و ضرورت آن را حس کنند و بستر کارگیری آن در فرهنگ خود داشته باشند. اعراب نه از زمینه‌های پیدایش خط برخوردار بودند و نه به آن نیاز داشتند.
واژه خط برگرفته از واژه ایرانی کهن «کت» است که به زبان اعراب راه یافت و سپس در سده‌های میانه بدست تحصیل کردگان پارسی به ابزار نوشتن درآمده و بر پایه‌ای که سیبویه – دبیر ایرانی گزارده بود صرف شد.
ایرانیان نقش مهمی در تکامل خط نوشتاری قرآن و خط عربی داشته‌اند.
بر خلاف تصور بسیاری که ما خط کنونی را از عرب‌ها وام گرفته‌ایم کاملأ اشتباه است، خط پارسی پس از اسلام نوع تکامل یافته از خط در زمان اشکانیان و ساسانیان یعنی پهلوی و اوستایی بود. این خط که در سده‌های پیش وارد عربستان شده و با زبان عربی تطبیق داده شده بود، بار دیگر پس از تهاجم اعراب وارد ایران شد و ایرانیان در تکامل و در تبدیل آن به هنر خوشنویسی نقش عمده‌ای داشته‌اند. ایجاد نقطه و اعراب در خط عربی را به فردی به‌نام ابو اسعددؤلی الفارس و در قرن اول هجری نسبت داده‌اند که برای درست خواندن قرآن توسط غیر عرب زبانان از جمله ایرانیان ابداع کرد. ایرانیان بر اساس نیاز زبانی، الفبای پارسی را قرن‌ها پیش پدید آورده بودند از سده سوم هجری به علت نامه نگاری‌های دیوانی، خطهای مانوی و پهلوی جای خود را به الفبای پارسی دادند.
از ریشه پارسی الفبای کنونی موسوم به عربی می‌توان به تشابه عجیب خط اوستایی و کوفی پی برد و در صدراسلام در زبان عربی از نقطه استفاده نمی‌شد که ما آن را باب کردیم. ناگفته نماند که پیدایش خط نیاز به بستری برای رشد و تکامل دارد که اقلیم عربستان عناصر آن را در اختیار اهالی شبه جزیره قرار نمی‌داد.
به گزارش تاریخ‌نگاران نامدار در سراسر شبه جزیره عربی حدود ۱۵نفر سواد نوشتن در حد میرزا بنویس در امور حمل و نقل کالا داشتند که با این بضاعت اندک توانایی ابداع خط در اختیار آنها نبود در حالی که این خط در امپراتوری ایران در اداره امور در زمان اشکانیان و ساسانیان حدود ۱۰۰۰سال مورد استفاده و فرصت تکامل داشته است.
(✍️موبد #کورش_نیکنام، نویسنده و پژوهشگر آیین و فرهنگ ایران باستان)
نقل از کانال ایرانیان زرتشتی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر