✍️ موبد نیکنام
گاهنبار ها از جشن وآیین های باستانی ایرانند که پیشینه دور ودرازی داشته ودر گذر روزگار نیز دگرگونی هایی را به خود دیده است.
واژه «گهنبار» یا «گاهنبار» در گویش پهلوی به ریخت گاسانبار بیان شده است.
ناگفته پیداست که این آیین هنگامی پدیدار شده که نیاکان ما غار نشینی را رها کرده وبرای زندگی به دشت روی آورده وبه کشاورزی ودامپروی پرداخته اند چون آنچه بر سفره گاهنبار گذاشته می شود و از مهمانان نیز پذیرایی می گردد همه ریشه در پیشه کشاورزی و دامداری دارد.
آیین گاهنبار به هنگام های ویژه که در کشاورزی کاشت، داشت و برداشت نام داشته و زمانی که چارپایان برای چریدن به دشت و دامنه ها می رفتند، هنگام برگشت و زایش گوسپندان و دیگر رویدادهای نیک زندگی برگزار می شده است.
این جشن با داد ودهش همراه است و هرخانواده نسبت به توانمندی مالی خویش، بخشی ار داشته های خود را به دیگران می بخشد.
این بخشش تنها خوراکی ها و خشکبار و آجیل و میوه است که گاهی با نان و آش ویژه نیز همراه خواهد بود.
گاهنبارها در شش هنگام که "چهره" نام دارد در گذر یکسال برپا می گردد و هردوره نیز پنج روز ادامه دارد تا خانواده هایی که گاهنبار دارند توان برپایی این آیین را داشته باشند.
نام چهره های گاهنبار چنین است:
مَیدیوزَرِم گاه - ( Maidh-yo-zarem )
که از روز خُور(خیر) تا روز گوش درماه اردیبهشت که ۱۰ تا ۱۴ اردیبهشت در گاهشماری خورشیدی است.
مَیدیوشَهم گاه - ( Maidh-yo-shahem )
از روز خور(خیر) تا روز گوش در ماه تیر جای دارد که برابر با ۸ تا ۱۲ تیر ماه در گاهشمارخورشیدی است.
پَـیتَه‌شَهیم گاه - ( Paiti-shahem )
از روز اشتاد تا روز انارام در ماه شهریور که برابر با ۲۱ تا ۲۵ شهریور ماه هرسال در گاهشمار خورشیدی است.
اَیاسرِم گاه - ( Aya-threm )
از روز اشتاد تا روز انارام در ماه مهر که برابر با ۲۰ تا ۲۴ مهر درگاهشمار خورشیدی است.
مَیدیارِیم گاه - ( Maidh-ya-rem )
از روز مهر تا روز ورهرام از ماه دی که برابر با ۱۰ تا ۱۴ دی ماه در گاهشمار خورشیدی است.
هَمَس پَت مَیدٌیم گاه - ( Hamas-path-maedem )
این گهنبار که به گاهنبار پنجه یا پنجی نیز نام آور است در پنج روز پایانی هرسال برگزار می شود.
گفتنی است نام روزهای پنجگانه پایان سال در گاهشماری ترادادی(سنتی) زرتشتیان، همانند نام سی روز هرماه نبوده و نام بخش های پنجگانه سرود های گات ها(پیام اشوزرتشت) چنین است:
اَهنَوَد
اُشتَوَد
سپَنتَمَد
وَهوخُشَتر
وَهیشتوایش
موبدان از دوران ساسانی برای برگزاری جشن وآیین گاهنبار، سرودهایی ویژه در اوستا نگاشته اند که آفرینگان نام دارد و از آن زمان جلوه دینی نیز در این آیین به چشم می خورد.
در نوشته پهلوی بندهش نیز برگزاری گاهنبارها را به شش گام آفرینش جهان نسبت داده اند.
از دوران صفویه که ستم هایی تازه بر روزگار زرتشتیان وارد شده است به ناچار بخش هایی از زمین های کشاورزی و دارایی آنان به شیوه اشوداد(وقف) نامزد شده اند تا از یکسو درآمد آن برای داد ودهش در گاهنبار گردد و از جانب دیگر دست درازی دشمنان به دارایی مزدیسنان که بدین شیوه "موقوفه" نام گرفته، کاهش یابد.
🔥🔥🔥🔥🔥🔥
برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر