پرداختن به گاهان، تلاش برای رمزگشایی از متنی بسیار بسیار باستانی است، که به شکلی بسیار بسیار نامنتظره و غریب به دست ما رسیده است. یک دلیل محکم بر اصالت و قدمت این متن آن است که زبانِ حامل آن از حدود دو هزار و پانصد سال پیش از دایره زبان های زنده عمومی خارج شده و از حدود دو هزار سال پیش کاملا نامفهوم گشته است. زبان اوستایی یکی از زبان های شاخه ایرانی از خانواده زبان های هند و ایرانی، در تیره زبان های هند و اروپایی است که از زمان های دور تا اواسط دوران هخامنشی در نیمه شرقی ایران زمین و سرزمین های شمالی آن تا مرزهای مغولستان رواج داشته است. قبایل سکا به زبانی نزدیک به آن سخن می گفتند و زبان سانسکریت که در میان هندیان باستان رواج داشت، به گویشی دیگر از همین زمان می ماند. با این وجود این زبان از حدود قرن پنجم و چهارم پ.م به تدریج منسوخ شد و جای خود را به پارسی باستان و سغدی و خوارزمی داد، که همگی خویشاوند و گاه فرزندِ آن هستند.
نابودی این زبان در عصر اشکانی چندان کامل بود که موبدان زرتشتی به دلیل دسترسی ناپذیری معنای این متون برای مردم عادی، بر آن تفسیرها و "زند"هایی به زبان فارسی میانه نوشتند. به همین دلیل هم ناقلان و حاملان آن کسانی بودند که بختی برای دستکاری در آن نداشتند، و این به معنای اصالت و دست نخورده بودن آن در سراسر این سه هزاره است. همین حقیقت ساده که امروز توانسته اند آن زبان باستانی را بر مبنای متون اوستایی بازسازی کنند، برهانی قاطع است بر امانتداری حاملان این متن. از این رو گاهان به دلیل قدمت باور نکردنی سه هزار ساله اش، شیوه منتقل شدنِ شگفت اش، و اصالت تردید ناپذیرش در میان متون دینی بازمانده از جهان کهن ممتاز و یگانه است.
👈بنمایه:
زند گاهان- شروین وکیلی
نقل از درگاه سرای زرتشت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر