در شاهنامه آمده است که وقتی کاوه آهنگر علیه ضحاک ستمگر شورش میکند، پیشبند چرمیاش را بر سر نیزهای چوبی میآویزد. درنتیجهی این شورش، تاج و تخت پادشاهی به شهریاری از خاندان سلطنتی کهن، یعنی فریدون میرسد و او آن پیشبند را به دیبا و زر و نقش و نگار و گوهر آراسته و از آن ریشهای سرخ، زرد (یا آبی) و بنفش آویخته و آن را درفش کاویانی مینامد؛ از آن پس هر پادشاهی که بر تخت مینشست گوهری به آن میافزود؛ تا آنجا که درفش در شبانگاه همچون خورشیدی تابان میدرخشید.
🔹 اهمیت درفش کاویانی در شاهنامه:
* شاخصه دوست از دشمن است: «بَدان بیبها ناسزاوار پوست/ پدید آمد آوای دشمن ز دوست».
* هنگام لشکرکشی، پنج موبد درفش کاویان را به اهتزاز درمیآورند: «همان پنج موبَد از ایرانیان/ برافراختند اخترِ کاویان».
* درفش کاویان در لشکرکشیها همراه پادشاه یا سپهسالار بود: «شهنشاه با کاویانیدرفش/ هوا شد ز تیغِ سُواران بنفش».
* درفش کاویان چون خورشید درخشنده است و غالباً با صفات «همایون» و «خجسته» یاد شده است: «که اندر شب تیره چون شید بود».
* درفش کاویان در جنگها قوت قلب سپاه ایران است: «چنین گفت هومان که آن اخترست/ که نیروی ایران بدان اندرست».
* اهمیت تصاحب درفش و افتخار به چنگ آوردن آن برای دشمن: «درفش بنفش ار به چنگ آوریم/ جهان پیش کاوس تنگ آوریم». (خالقی مطلق، ۱۳۹۶: ۹۶_ ۹۹)
#فهرست:
📚 کتابها
۱. صص ۲۶ تا ۷۰ کتاب تاریخ پرچم ایران "درفش ایران از باستان تا امروز"، نصرتالله بختورتاش، انتشارات بهجت، ۱۳۸۳.
۲. "کاوه آهنگر و درفش کاویانی"، آرتور کریستین سن، ترجمه منیژه احدزادگان، انتشارات طهوری، ۱۳۸۷.
۳. "فریدون و کاوه آهنگر و سرانجام ضحاک"، عزتالله معظمی گودرزی، تهران: صمدیه، ۱۳۸۷.
📝 مقالات
۱. "کاوه و درفش کاویانی"، اُسکار مان، کاوه، سال یکم، شماره یکم، ۱۳۳۴.
۲. "درفش کاویان"، ذبیحالله صفا، سالنامه کشور ایران ۲، ۱۳۵۴.
۳. "درفش کاویانی"، رشید شهمردان، ادبیهای تاریخی، شماره ۱، سال دهم، ۱۳۵۴.
۴. "کاوه آهنگر به روایت نقالان، جلیل دوستخواه"، ایراننامه، سال دهم، شماره ۱، ۱۳۷۰.
۵. "تقدس پرچم"، جلال خالقی مطلق، ایرانشناسی، سال چهارم، ۱۳۷۱.
۶. "درفش کاویان"، جلال خالقی مطلق، دانشنامه زبان و ادب فارسی، ج ۳؛ چاپ جدید: درج در کتاب "شاهنامه و فرهنگ ایران"، مجموعه مقالات جلال خالقی مطلق، صص ۹۶_ ۹۹، ۱۳۹۶.
۷. "تقدیس درفش کاویان در شاهنامه"، فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی، شماره نهم، پاییز ۱۳۹۰.
۸. "جایگاه درفش کاویانی در شاهنامه فردوسی"، محمود رضایی دشتارژنه، فصلنامه متنپژوهی، شماره ۵۵، بهار ۱۳۹۲.
۹. "نشانهشناسی درفش ایرانیان بر بنیاد شاهنامه فردوسی"، مریم پیرزای خبازی، پژوهش هنر، سال دوم، شماره ۵، ۱۳۹۳.
۱۰. "درفش در متون حماسی منظوم"، سعید مهدویفر، فصلنامه پژوهش هنر، سال دوم، شماره پنجم، بهار ۱۳۹۳.
نقل از درگاه زرتشت و مزدیسنان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر