همن(وهومن یا وهمن)، فرشته پاسدار و نگهبان جانوران:
بسياری از دانشمندان و رویدادنگاران از اشوزرتشت و آیین نیک نیاکان ایرانی‌مان به‌عنوان نخستين دین و آیینی كه به پاسداشت و نگهداری زيست‌بوم و زاستار(:طبیعت) نگرش و توجه كرده‌است، ياد می‌كنند به‌گونه‌ای كه وسواس ايرانيان باستان در پاک نگه‌داشتن چهار آخشیج #آب #آتش #هوا #خاک همواره زبانزد جهانيان بوده‌است.
هردوت و گزنفون یونانی درباره آن می‌نويسند:
«ايرانيان هيچ چيز آلوده را در آب نمی‌ريزند و در پاک نگه‌داشتن چهار آخشیج #آب #آتش #خاک #هوا می‌کوشند»
.
دكتر #فرهنگ_مهر در كتاب فلسفه زرتشت به ۶ فرشته بزرگ اهورامزدا در گات‌ها اشاره می‌كند كه به‌گونه گروهی «امشاسپانتا» نام دارد و فرشته‌های پاسداران زيست‌بوم و مَرتوها(:انسانها) نام گرفته‌اند و هر یک پشتيبان يكی از عناصر و يا موجودات طبيعی و حمایتگر چيزهای وابسته به مَرتوگان(:بشر) شده‌اند.
نخستين فرشته وهومن يا بهمن فرشته پاسدار جانوران و نگهدارنده تندرستی انديشه در آدم‌هاست.
#اشا پاسدار #آتش،
#خشترا پاسدار #فلزات،
#آرميتی يا اسفند پاسدار #زمين،
#هاروتات يا خرداد پاسدار #آب،
#امرتات يا امرداد پاسدار #گياهان نام گرفته‌اند.
ايرانيان همه ساله به مناسبت همزمانی روز بهمن در ماه بهمن جشنی به‌نام بهمنگان يا بهمنجه برپا می‌كردند و از آنجا كه باورمند بودند فروزه پاک و جاويد بهمن در جهان مادی موكل جانوران است. در اين جشن بيش از هر جشن و آیين ديگری به پاسداشت حقوق جانوران و پرهيز از كشتن آنها توجه نشان می‌دادند.
اگرچه برخی از آداب و رسوم اين جشن زيبا از ياد رفته و به ما نرسيده، هرآینه خوشبختانه بخش بزرگی از اين مراسم توسط آثار نوشته شده تاريخ‌نگاران و نويسندگان همچون #ابوريحان_بيرونی #اسدی_توسی #فرخی #منوچهری و... نگاشته شده و در گذر زمان از ياد نرفته است.
این جشن‌های زیبا و نیک تا پیش از هجوم و یورش مذهب تازشگر و ستمگر تازیان در سرتاسر ایران‌زمین برپا بوده و به‌گونه فراگیر بوده و برگزار می‌شده‌است و باز اين جشن‌ها کم‌وبیش ن تا پيش از یورش ویرانگر مغول در ايران بوده و آداب و تشريفات آن رواج همگانی داشته و حتا پس از آن دوران نيز به‌گونه پراكنده برگزار می‌شده است.
بهمن، روزی برای جانوران و انديشه‌های نيک:
رعايت حقوق جانوران در ايرانيان تا سده‌ها چنان در ميان مردم اين سرزمين ريشه دوانده بود كه جزيی جدا نشدنی از فرهنگ مردم به‌شمار می‌آمد و مردم در همه مراسم و آیين‌ها نوعی پايبندی خود را به اين فرهنگ پيشتاز نشان می‌دادند و در نهادينه شدن آن كوشا بودند و به هر بهانه و به هر مناسبت و در هر جشن و آیينی علاقه و دلبستگی خود را به اين باورها بروز می‌دادند.
بهمن در اصل يكی از فروزه‌های جاودان اهورایست و ضمن اينكه نام دومين ماه زمستان نيز هست.
دومين روز هر ماه را نيز بهمن می‌ناميدند. در اين روز كه برپایه دو نگرش گوناگون در سالنامه رسمی امروزی برابر با ٢۶دی‌ماه یا ٢بهمن خواهد بود، ايرانيان بيش از هرروز ديگر به پاسداشت حقوق جانوران و كشتار نکردن آنها توجه نشان می‌دادند و به‌جای آن مراسم پختن آش و خوردن خوراکی‌های گياهی همچون نان پنير و سبز، نوشيدن شير شربت‌های گياهی بسيار رايج و معمول بوده‌است.
يكی ديگر از مراسم اين روز پوشيدن رخت سپيد بود.
پوشندگان جامه سپيد به‌راستی با اينکار نمادین بيزاری خود را از هرگونه ناپاكی و پليدی، خونريزی و كشتار، آزار و اذيت جانوران نشان داده با دسته گل‌های سپيد به ديدار يكديگر می‌رفتند و اين گل‌ها را به يكديگر پیشکش می‌دادند.
نشان يا آرم ويژه اين روز ویژه، خروس بود چون باور داشتند كه از ميان جانوران اين خروس همانند سروش با بانگ هوشياری دهنده و بيدار كننده خود نويدبخش روزی روشن با انديشه‌ای روشن و سپيد بوده و آنان را به سپيدی، روشنی و پاكی در انديشه و کردار و بيزاری از خونريزی و كشتار جانوران و پايمال نكردن حقوق آنها فرا می‌خواند.
بهمن به معنی انديشه نيک و خرد است و هماورد و دشمن او اكومن يا اكمن ديو(=انديشه ناپاک) است.
از ديگر ديوان مخالف بهمن، ايشمه(=خشم) و آز(=نادرست انديش) است. بهمن راستكرداران پرهيزگار را در سرای نور و پردیس می‌پذيرد.
در ادبيات پهلوی بهمن نخستين آفريده اهورامزداست. يعنی بهمن است كه اشوزرتشت را به هنگام زادن نگهبانی می‌کند و از آسيب ديوان رهايی می‌بخشد.
گمان بر اين است كه بهمن در آیین زرتشت، جانشين مهر ايزد بزرگ آريایيان شده‌است. او پشتيبان جانوران سودمند در جهان است و با ايشان نيز سروكار دارد.
بسياری از دانشمندان و رویدادنگاران از اشوزرتشت و آیین نیک نیاکان ایرانی‌مان به‌عنوان نخستين دین و آیینی كه به پاسداشت و نگهداری زيست‌بوم و زاستار(:طبیعت) نگرش و توجه كرده‌است، ياد می‌كنند به‌گونه‌ای كه وسواس ايرانيان باستان در پاک نگه‌داشتن چهار آخشیج #آب #آتش #هوا #خاک همواره زبانزد جهانيان بوده‌است.
هردوت و گزنفون یونانی درباره آن می‌نويسند:
«ايرانيان هيچ چيز آلوده را در آب نمی‌ريزند و در پاک نگه‌داشتن چهار آخشیج #آب #آتش #خاک #هوا می‌کوشند»
.
دكتر #فرهنگ_مهر در كتاب فلسفه زرتشت به ۶ فرشته بزرگ اهورامزدا در گات‌ها اشاره می‌كند كه به‌گونه گروهی «امشاسپانتا» نام دارد و فرشته‌های پاسداران زيست‌بوم و مَرتوها(:انسانها) نام گرفته‌اند و هر یک پشتيبان يكی از عناصر و يا موجودات طبيعی و حمایتگر چيزهای وابسته به مَرتوگان(:بشر) شده‌اند.
نخستين فرشته وهومن يا بهمن فرشته پاسدار جانوران و نگهدارنده تندرستی انديشه در آدم‌هاست.
#اشا پاسدار #آتش،
#خشترا پاسدار #فلزات،
#آرميتی يا اسفند پاسدار #زمين،
#هاروتات يا خرداد پاسدار #آب،
#امرتات يا امرداد پاسدار #گياهان نام گرفته‌اند.
ايرانيان همه ساله به مناسبت همزمانی روز بهمن در ماه بهمن جشنی به‌نام بهمنگان يا بهمنجه برپا می‌كردند و از آنجا كه باورمند بودند فروزه پاک و جاويد بهمن در جهان مادی موكل جانوران است. در اين جشن بيش از هر جشن و آیين ديگری به پاسداشت حقوق جانوران و پرهيز از كشتن آنها توجه نشان می‌دادند.
اگرچه برخی از آداب و رسوم اين جشن زيبا از ياد رفته و به ما نرسيده، هرآینه خوشبختانه بخش بزرگی از اين مراسم توسط آثار نوشته شده تاريخ‌نگاران و نويسندگان همچون #ابوريحان_بيرونی #اسدی_توسی #فرخی #منوچهری و... نگاشته شده و در گذر زمان از ياد نرفته است.
این جشن‌های زیبا و نیک تا پیش از هجوم و یورش مذهب تازشگر و ستمگر تازیان در سرتاسر ایران‌زمین برپا بوده و به‌گونه فراگیر بوده و برگزار می‌شده‌است و باز اين جشن‌ها کم‌وبیش ن تا پيش از یورش ویرانگر مغول در ايران بوده و آداب و تشريفات آن رواج همگانی داشته و حتا پس از آن دوران نيز به‌گونه پراكنده برگزار می‌شده است.
بهمن، روزی برای جانوران و انديشه‌های نيک:
رعايت حقوق جانوران در ايرانيان تا سده‌ها چنان در ميان مردم اين سرزمين ريشه دوانده بود كه جزيی جدا نشدنی از فرهنگ مردم به‌شمار می‌آمد و مردم در همه مراسم و آیين‌ها نوعی پايبندی خود را به اين فرهنگ پيشتاز نشان می‌دادند و در نهادينه شدن آن كوشا بودند و به هر بهانه و به هر مناسبت و در هر جشن و آیينی علاقه و دلبستگی خود را به اين باورها بروز می‌دادند.
بهمن در اصل يكی از فروزه‌های جاودان اهورایست و ضمن اينكه نام دومين ماه زمستان نيز هست.
دومين روز هر ماه را نيز بهمن می‌ناميدند. در اين روز كه برپایه دو نگرش گوناگون در سالنامه رسمی امروزی برابر با ٢۶دی‌ماه یا ٢بهمن خواهد بود، ايرانيان بيش از هرروز ديگر به پاسداشت حقوق جانوران و كشتار نکردن آنها توجه نشان می‌دادند و به‌جای آن مراسم پختن آش و خوردن خوراکی‌های گياهی همچون نان پنير و سبز، نوشيدن شير شربت‌های گياهی بسيار رايج و معمول بوده‌است.
يكی ديگر از مراسم اين روز پوشيدن رخت سپيد بود.
پوشندگان جامه سپيد به‌راستی با اينکار نمادین بيزاری خود را از هرگونه ناپاكی و پليدی، خونريزی و كشتار، آزار و اذيت جانوران نشان داده با دسته گل‌های سپيد به ديدار يكديگر می‌رفتند و اين گل‌ها را به يكديگر پیشکش می‌دادند.
نشان يا آرم ويژه اين روز ویژه، خروس بود چون باور داشتند كه از ميان جانوران اين خروس همانند سروش با بانگ هوشياری دهنده و بيدار كننده خود نويدبخش روزی روشن با انديشه‌ای روشن و سپيد بوده و آنان را به سپيدی، روشنی و پاكی در انديشه و کردار و بيزاری از خونريزی و كشتار جانوران و پايمال نكردن حقوق آنها فرا می‌خواند.
بهمن به معنی انديشه نيک و خرد است و هماورد و دشمن او اكومن يا اكمن ديو(=انديشه ناپاک) است.
از ديگر ديوان مخالف بهمن، ايشمه(=خشم) و آز(=نادرست انديش) است. بهمن راستكرداران پرهيزگار را در سرای نور و پردیس می‌پذيرد.
در ادبيات پهلوی بهمن نخستين آفريده اهورامزداست. يعنی بهمن است كه اشوزرتشت را به هنگام زادن نگهبانی می‌کند و از آسيب ديوان رهايی می‌بخشد.
گمان بر اين است كه بهمن در آیین زرتشت، جانشين مهر ايزد بزرگ آريایيان شده‌است. او پشتيبان جانوران سودمند در جهان است و با ايشان نيز سروكار دارد.
(شناخت اساتير ايران از جان هيلنز. رویه٧٣).
چون بهمن پاسبانی چارپايان سودمند در جهان جسمانی را به دوش دارد، در جشن بهمنگان يا بهمنجه از كشتار آنان و خوردن گوشت آنان خودداری می‌شود.
(مراسم دینی وآداب زرتشتيان. موبد اردشير آذرگشسپ. رویه٢٣٩).
در گفته دیگری آمده‌است كه جشن بهمنگان جشن پدران و مردان درستكردار است. پدران و مردانی كه همواره در ویژه روزها و بزرگداشت‌ها ناديده گرفته شده‌اند. اينک همه تلاش‌ها و راست‌كرداری‌هايشان را پاس می‌داريم به پاس جشنی كهن و باستانی كه نياكان ما هيچ‌گاه مادران و پدران را از ياد نبرده بودند.
تاريخچه پشتیبانی از جانوران در ايران:
حمايت از جانوران در ايران به بيش از ٢٠٠٠سال پیش از ميلاد مسيح می‌رسد و در قوانين آن زمان آمده‌است كسانی‌كه از جانوران كار سخت می‌كشند بايد کیفر شوند.
در نَسک(:کتاب) پزشكی ايران به نقل از اوستا آمده: پارسیان را نیاز است كه به هر موجود بارداری خواه دوپا و خواه چهارپا به يک چشم بنگرند.
اين نوشتارها نشان می‌دهد كه ايرانيان باستان در ميان ملت‌های گوناگون از پيشگامان و بنيادگزاران قوانين و دستورات مربوط به حقوق جانوران و چه‌بسا گياهان بوده‌اند و وارون آنچه كه تاريخ‌نگاران و نظريه‌پردازان فرنگی در ترويج آن می‌كوشند ايرانيان سده‌ها زودتر از آنها در اين قوانين و دستورات ريشه‌دار به مسائل مربوط به جانوران و محيط زيست آنها توجه كرده و همه ويژگی‌ها و حقوق آنها را به رسميت شناخته‌اند.
رسم مهرورزی و مهربانی نسبت به جانوران قرن‌ها از آن دوران‌ها برجای ماند اما در نهايت اين نگرش كمرنگ شده‌است.
پشتیبانی از جانوران در دیگر مردمان جهان نيز سپس جايگاه ويژه‌ای يافت.
بهمنگان تنها يكی از روزهای و جشن‌های ملی است كه با گزشت زمان از شكوه ويژه اين روز و برگزاری آن در سطح ملی كاسته شده‌است.
دكتر فرهنگ مهر در كتاب فلسفه زرتشت از تلاش اهريمنانی ياد می‌كند كه در گذر سده‌ها در كنار گزاشتن جشن‌های میهنی ايران همچون نوروز، مهرگان و سده کوشیده‌اند و با شكست روبه‌رو شده‌است.
گرچه بسياری از آیين‌های ديگر همچون بهمنگان تا اندازه فراوانی به‌دست فراموشی سپرده شد. اما با نگرش به پيشينه تاريخی اين روز انجمن حمايت از جانوارن ايران، روز ٢۶دی‌ماه را به‌عنوان روز حمايت از جانوارن اعلام كرد و از سال٧٩ چندین بار پيشنهاد ثبت اين روز به‌عنوان روز پشتیبانی از جانوران در سالنامه رسمی كشور را به شورای فرهنگ همگانی ارائه داد، اما هربار به آن ترتيب اثر داده نشده‌است. با اين حال حاميان جانوران در اين روز خود گردهم می‌آیند و برنامه‌های ویژه‌ای رادر جهت حمايت از حقوق جانوران به اجرا می‌گزارند.
نقل از درگاه ایـرانـیـان زرتـشـتــی
چون بهمن پاسبانی چارپايان سودمند در جهان جسمانی را به دوش دارد، در جشن بهمنگان يا بهمنجه از كشتار آنان و خوردن گوشت آنان خودداری می‌شود.
(مراسم دینی وآداب زرتشتيان. موبد اردشير آذرگشسپ. رویه٢٣٩).
در گفته دیگری آمده‌است كه جشن بهمنگان جشن پدران و مردان درستكردار است. پدران و مردانی كه همواره در ویژه روزها و بزرگداشت‌ها ناديده گرفته شده‌اند. اينک همه تلاش‌ها و راست‌كرداری‌هايشان را پاس می‌داريم به پاس جشنی كهن و باستانی كه نياكان ما هيچ‌گاه مادران و پدران را از ياد نبرده بودند.
تاريخچه پشتیبانی از جانوران در ايران:
حمايت از جانوران در ايران به بيش از ٢٠٠٠سال پیش از ميلاد مسيح می‌رسد و در قوانين آن زمان آمده‌است كسانی‌كه از جانوران كار سخت می‌كشند بايد کیفر شوند.
در نَسک(:کتاب) پزشكی ايران به نقل از اوستا آمده: پارسیان را نیاز است كه به هر موجود بارداری خواه دوپا و خواه چهارپا به يک چشم بنگرند.
اين نوشتارها نشان می‌دهد كه ايرانيان باستان در ميان ملت‌های گوناگون از پيشگامان و بنيادگزاران قوانين و دستورات مربوط به حقوق جانوران و چه‌بسا گياهان بوده‌اند و وارون آنچه كه تاريخ‌نگاران و نظريه‌پردازان فرنگی در ترويج آن می‌كوشند ايرانيان سده‌ها زودتر از آنها در اين قوانين و دستورات ريشه‌دار به مسائل مربوط به جانوران و محيط زيست آنها توجه كرده و همه ويژگی‌ها و حقوق آنها را به رسميت شناخته‌اند.
رسم مهرورزی و مهربانی نسبت به جانوران قرن‌ها از آن دوران‌ها برجای ماند اما در نهايت اين نگرش كمرنگ شده‌است.
پشتیبانی از جانوران در دیگر مردمان جهان نيز سپس جايگاه ويژه‌ای يافت.
بهمنگان تنها يكی از روزهای و جشن‌های ملی است كه با گزشت زمان از شكوه ويژه اين روز و برگزاری آن در سطح ملی كاسته شده‌است.
دكتر فرهنگ مهر در كتاب فلسفه زرتشت از تلاش اهريمنانی ياد می‌كند كه در گذر سده‌ها در كنار گزاشتن جشن‌های میهنی ايران همچون نوروز، مهرگان و سده کوشیده‌اند و با شكست روبه‌رو شده‌است.
گرچه بسياری از آیين‌های ديگر همچون بهمنگان تا اندازه فراوانی به‌دست فراموشی سپرده شد. اما با نگرش به پيشينه تاريخی اين روز انجمن حمايت از جانوارن ايران، روز ٢۶دی‌ماه را به‌عنوان روز حمايت از جانوارن اعلام كرد و از سال٧٩ چندین بار پيشنهاد ثبت اين روز به‌عنوان روز پشتیبانی از جانوران در سالنامه رسمی كشور را به شورای فرهنگ همگانی ارائه داد، اما هربار به آن ترتيب اثر داده نشده‌است. با اين حال حاميان جانوران در اين روز خود گردهم می‌آیند و برنامه‌های ویژه‌ای رادر جهت حمايت از حقوق جانوران به اجرا می‌گزارند.
نقل از درگاه ایـرانـیـان زرتـشـتــی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر