به گزارش ایلنا ابوالحسن اتابکی، کارشناس ارشد زبان‌های باستانی دانشگاه شیراز و دکتری تاریخ دانشگاه تهران مرکز، چند روز پیش از یافته‌شدن سنگ‌نوشته‌های تازه‌ای خبر داد که در امتداد صخره‌های نقش رستم جای دارند. او در این‌باره گفت: نویافته‌های با ارزشی در این بخش پیدا شده که بار دیگر اهمیت کوهستان نقش رستم را در ادبیات باستان‌شناسی و فرهنگ و زبان‌های باستانی شکوفا می‌سازد. پنج کتیبه‌ی سنگ گور تازه کشف شده همگی از آنِ پیروان دین بهی زرتشتی از مردمان شهر استخر و حوالی آن بوده که بازماندگان آنان کوشیده‌اند تا یاد و خاطره‌ی آن‌ها را (در اواخر دوره ساسانی) در کنار سنگ گورشان گرامی دارند.
وی در دنباله افزود: از آنجا که گورسپاری (:تدفین)های مزداپرستان زرتشتی متفاوت بوده (همگی برای نیالودن عناصر مقدس و به دور از عناصر مقدس چون خاک، آتش، آب، گیاه و …) یکی از این سنگ‌نوشته‌ها مربوط به یک استودان تاقچه‌ای در دل صخره، دیگری در بدنه‌ی یک صخره کنده و در کنار یک گور حفره سنگی و سه تای دیگر در کنار دخمک‌های کوچک و سنگی به نگارش در آمده‌اند. با اینکه بیشتر حروف این سنگ‌نوشته‌ها در اثر گذر زمان از میان رفته‌اند. اما توانستیم متون این سنگ‌نوشته را مورد خوانش قرار دهیم …
اتابکی یادآوری کرد: درون‌مایه‌ی بیشتر این سنگ‌نوشته‌ها چنین است:
«این دخمک در ماه…
سال… یزدگردی
نام درگذشته… پسر یا دختر
فلان شخص…
برای روان خویش
فرمود ساختن
بهشت جاودان
بهرش باد
جایگاه نقش رستم از دیرباز مورد توجه شاهان عیلامی (انشانی)، شاهنشاهان هخامنشی و ساسانی بوده چندان که نقش‌برجسته‌ها، آرامگاه‌ها و سنگ‌نوشته‌های پرشماری از این دوره‌ها بر دل صخره‌های آن حجاری شده است. در گل‌نوشته‌های تخت‌جمشید از محلی بنام «نوپیستیش» در کنار شهر تجاری «متزیش» نام برده شده که بی‌گمان همین نقش رستم کنونی است.
کتزیاس پزشک یونانی همزمان با اردشیر دوم هخامنشی این مکان را «کوه دو گنبدان» یا «کوه دو ستیغ ی» خوانده که داریوش بزرگ فرمان داد برای نخستین بار آرامگاهش را در این مکان برپا کنند.
با توجه به سنگ‌نوشته‌های «شاهپور اول ساسانی» و «کرتیر موبد» در دیواره‌ی صخره نقش رستم و کعبه زرتشت، این مکان در دوره ساسانی «دژنبیشت» خوانده می‌شده است. ابن بلخی در سده پنجم اسلامی؛ نقش رستم کنونی را در فارسنامه خویش «کوه نفشت» (کوه‌نوشته‌ها) بر خوانده است.
پس از سده پنجم اسلامی جهانگردان غربی به گفته‌ی مردم بومی این مکان را «نقش رستم» و «گورستان گبرها» بر شمرده‌اند.
امروزه اهمیت نقش رستم تنها به دلیل نقش‌برجسته‌ها، آرامگاه‌ها و کتیبه‌های شاهان و بزرگان نیست، بلکه این کوهستان دارای آثاری چون پناهگاه‌های دوره‌ی میانه سنگی و نو سنگی، معادن بزرگ هخامنشی، نقش‌برجسته‌ی فراهخامنشی، برج‌های خاموشی و شمار زیادی از تدفین‌های دوره ساسانی شامل (استودان، گور حفره سنگی، میل گور، دخمک، گور توده سنگی، گور صخره‌ای و گورهای هاونی) است که به ندرت در کنار این گورسپاری‌ها، سنگ‌نوشته‌ای به یادگار گذاشته شده است.
در امتداد صخره‌های نقش رستم به سمت غار سنگ‌نوشته‌های تیراندازی شاهپور یکم ساسانی، سنگ‌نوشته‌های متعدد سنگ گور در کنار گورسپاری‌های دوره ساسانی نقش بسته که تا کنون کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. نخستین این سنگ‌نوشته‌ها پیش‌تر از سوی «هرتسفلد» باستان‌شناس نامی و کاوشگر نامدار تخت‌جمشید در دامنه‌ی کوهی موسوم به «کوه گردلک» در نزدیکی روستای حاجی‌آباد مرودشت کشف شد. در دهه‌ی نود خورشیدی نیز پنج سنگ‌نوشته‌‌ی دیگر که مربوط به استودان‌هایی (در اواخر دوره ساسانی) بر فراز همین کوهستان از سوی «ابوالحسن اتابکی» و «نجمه ابراهیمی» کشف شد که درون‌مایه‌ی آن‌ها در سال ۱۳۹۴ خورشیدی در همایش باستان‌شناسان جوان منتشر شد.
برگرفته از امرداد تارنمای خبری زرتشتیان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر