۱۳۹۸ بهمن ۴, جمعه

اوستا، دانشنامه ارزشمندِ فرهنگِ ایران باستان

اوستا کهن ترین نوشته ایرانیان و نیک بی همتای
فرهنگ واستوره ایران وجهان است. بخش های گوناگون این نسک درگذر سد وهزاره ها سال گردآوری شده است. گنجینه اوستا در روزگار باستان، دارای ۸۱۵ بخش در بیست و یک نوشته بوده است. آن گونه که در روایت پهلوی وتاریخی  آمده اوستا بر روی ۱٢۰۰۰ پوست گاو نوشته شده بود که اسکندر رومی بخش علمی آن را به یونانی ترجمه کرد و بقیه را پراکنده و سوزاند.
نخستین کسی که به گرد آوری اوستا پرداخت، «بلاش» یکی از پادشاهان اشکانی بود. سپس در دوره ساسانیان، اردشیر بابکان به یاری «تنسر یا توسر» و پس از او پسر اردشیر (شاپور اول) به گردآوری و نوشتن اوستا پرداختند. به روزگار شاپور دوم، «آذرباد مِهراپسندان» اوستا بررسی شد و انوشیروان دستورِ بازبینی گنجینه اوستا را داد.

اوستای کنونی پنج بخش  دارد. یَسنه یا یسنا که بخشی از آن سرودهای گاتها، بینش اشوزرتشت است، یشت‌ها، وندیداد، ویسپرد و خرده‌اوستا است. بخش‌های گوناگون اوستا به جز گات ها، را اندیشمندان، موبدان ودانایانی در دوران‌های چندگانه گردآوری کرده اند. قدیمی‌ترین بخش اوستا «گاهان یا گات ها» نامیده می‌شود.
سروده‌هایی که به زرتشت الهام شده است و بر زبان وی روان گشته است.

 اوستا را از دیدگاه زمانی به سه بخش می توان بخش کرد:
بخش نخست، اوستای کهن که نوشته ها واستوره  هایی به روزگار پیش از زرتشت می رسد؛ ولی نگارش آن به دوران پس از زرتشت می رسد. آشکار است که هنگام نگارش و بازنویسی اوستای کهن، برخی از ادیشه و باورهای روزگار زرتشت و بینش وی را نیز به نوشته های كهن افزوده اند.

پیشینه بخش دومِ اوستا  که "گـاتـهـا"،  سروده‌های مینوی شخص زرتشت، آموزگار و پیام رسان ایرانی نام‌دارد، هر چند پس از اوستای كهن سروده شده است؛ اما از نگاه زبان و نگارش، كهن‌ترین بخش اوستای موجود است.

بخش سوم اوستا از دید زمانی شامل یـسـنـا، یـشـت‌های جدید، ویـسـپـرد، ونـدیـداد و خـرده اوسـتـا است كه همگی جزو اوسـتـای نـو به حساب می‌آیند. اما بسیاری از مضامین همین بخش‌های جدیدی نیز برگرفته و اقتباس شده از باورها و نوشتارهای كهن است؛  این آمیختگی تا اندازه ای است كه جداسازی آن کاری دشوار است.
بخش های گوناگون نسک اوستای کنونی اینگونه اند:
۱- یسنا: که به چم نیایش است. هفتاد و دو هات(فصل)دارد. گات ها که سرودهای زرتشت است و کتاب دینی گوسپند ایرانیان است در این بخش جای گرفته است.
۲- ویسپرد:  ۲۳ کرده(فصل) دارد و خوبشکاری(وظایف) دینی و رفتاری پیشوایان دینی را بیان می کند. چم(معنی) آن "همه ی ردان و پیشوایان" است
۳- یشت ها: که به چم نیایشها است. در گذشته به تعداد روزهای ماه بود اما امروزه از آن بیش از ۲۲ یشت در دسترس نیست

۴- خرده اوستا: به چم اوستای کوچک است. نمازهای شبانه روز، نیایش ها، توبه نامه ها و سرودهایی است که مزدیسنان(مزدا پرستان، زرتشتیان)در نیایش های روزانه و در جشنهای دینی وملی می سرایند.
۵- وندیداد:  به چم‌قانون ضد دیو، نسک(کتاب) داد و قانون است. نکته ها و راهکارهایی کهن درباره آفرینش جهان، تاریخ و مهاجرت آریاییان،  شیوه کشاورزی، دادخواهی، پاکیزگی(طهارت)، آداب خاکسپاری دخمه گذاری(کفن و دفن) و ... دربر دارد.
واژه اوستا در اصل «اَوْپِسْٰتاک» است به چم دانش و شناخت که با واژه «ودا»، نام کهن‌ترین کتاب دینی هندوان هم ریشه است. بر روی هم اوستا را می‌توان به چم «آگاهی‌نامه» یا «دانش‌نامه» دانست. تاريخ تبرى و ديگر تاریخنگاران عرب، نام اوستا،«ابستاق» و «افسقاق» گفته اند. در زبان درى «اُوْستا ـ اپستاک ـ وِسْتا » نیز نامیده شده است.

🔥🔥🔥
نقل از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

جشن سپندارمزگان

#مردم ایران در تاریخ خود، کارنامه درخشانی را در زمینه ارج نهادن به جایگاه بلند زن از خود بر جای نهاده و امروز زنان ایرانی از اینروی بر خود م...