دغدغه‌ی گاتها این است که چگونه دروغ را به دست راستی بسپاریم تا از آن بی‌بیم شویم؟

 

پاسخ گاتها: 

آراستگی و مجهز شدن به اَمشا‌سپندان یا فروزه‌ها و ویژگی‌های اهورایی ودر یک کلام خداگونه بودن و خداگونه شدن است. به بیان دیگر، چنانکه گاتها در بند۱۳، هات۳۴ می‌گوید، هر کار نیکی را به خاطر نیک بودن و محض و ناب بودن آن انجام دهیم. یعنی راستی و پرهیز از دروغ را به خاطر اینکه کاری ذاتا نیک و ستودنی است، انجام دهیم نه به خاطر بیم از دوزخ و یا پاداش بهشت.

"تمدن ایرانی، نخستین و تنها تمدن عصر پیشا‌مسیحی است که مفهوم دروغ در آن هم طینتی سیاسی دارد و هم به مثابه‌ی کلیدواژه‌‌ای مرکزی در دستگاهی اخلاقی کاربرد یافته است ."{همان}

کتیبه‌های هخامنشی از روزگار داریوش بزرگ به بعد، سند‌های انکار ناپذیر‌ی را در اختیار ما قرار می‌دهند. ساختار این کتیبه‌ها بر سه محور جفت متضاد معنایی پایدار است:

 ۱ ) ترسالی و آباد کردن زمین/خشکسالی و خشکاندن زمین و تخریب محیط زیست

 ۲) جنگاوران و دشمنان

 ۳) موبدان و شهریاران نیک و بد

مفهوم دروغ، موضوع پیچیده‌ای در مقیاس تاریخی و اجتماعی است به ویژه، در بستر فرهنگ کهنی چون ایران که، هزاران سال تمدن و پیشینه‌ی تاریخی پر فراز و فرود دارد، بیش از پیش پیچیده و چندسویه می‌شود. بسیاری از روانشناسان و تحلیل‌گران تاریخی،  وضعیت پیچیده‌ی جامعه‌ی کنونی ایران را ناشی از تاریخ دشواری می‌دانند که، پشت سر گذاشته است. {بهنام مرادیان ،چرا دروغ می‌گوییم، برسم، ۱۳۸۹، صص ۱۸-۲۲}

باری! "هر یک از صفت‌ها و ویژگی‌های انسان در کارخانه‌ی خیال‌پرداز ذهن، به مثابه‌ی فابِل حیوانات و یا غیر‌حیوانات عمل کرده و معانی را به شکل و صورت خاص متمثل می‌کند. اما اینکه چگونه ذهن آدم این کار صورت‌سازی را انجام می‌دهد، بسیار شگفت‌آور است. برای نمونه: کسی که صفت و ملکه‌ی تقلید و محاکات احوال، افعال، اقوال و اطوار این و آن است، وی را به صورت بوزینه درمی‌آورند چون بوزینه در این فن، مهارت تام دارد و یا آدم با غدر و مکر را به شکل گرگ (که در غدر معروف است) نمایش می‌دهند، دشمنی و عداوت را به شکل مار و پشیمانی و ندامت همچنین پشیمانی از دروغ‌های بزرگ را به شکل شاخ درآوردن جلوه می‌دهند." {مجتبی رجبیون، ضرب المثل‌ها و حکایت‌های ایرانی ، تولی،۱۳۸۳، صص۱۳۱-۱۳۲}.

اگر لختی به تاریخ گذشته‌مان نظری بیندازیم به راستی از پشیمانی به خاطر دروغ‌ورزی‌های امروزمان، شاخ درمی‌آوریم از اینکه هرودوت می‌گوید، پارسیان به کودکانشان، سوارکاری و کمان‌گیری و راستگویی می‌آموزند. {هرودت، کتاب اول، ۱۳۶}

در یک تعریف فشرده ،دروغ عبارت است از: هنگامی که کسی چیزی که در ذهنش دارد را بیان نکرده و آن را با تصویر ساختگی جایگزین و به شنونده که خواستار شنیدن حقیقت و واقعیت بوده، می‌گوید (عرضه می‌کند)، گوییم دروغ گفته است. بتکده‌ی ذهن ما پیوسته در حال تولید دروغ شاخدار است. این ما هستیم که باید ذهن خود را دمادم مدیریت کنیم.

✍️ منیژه ملکی ریزی، دانش‌آموخته‌ی کارشناسی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان اصفهان، خرداد ۱۴۰۱

🔥🔥🔥🔥🔥🔥

برگرفته از درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان