تیرماه باستانی تبری هم زمان با دومین ماه آبان از اعتدال پاییزی است .تیر ماه به معنی فصل پاییز و خزان است .
سیزدهمین روز از ماه تیر ،تیر روز نام دارد ایرانیان باستان در این روز جشن باشکوهی بر پا می کردند ،بازمانده این سنت به نام جشن تیر ماه سیزده شو در بین مازندران برگزار می شد .
در این شب باشکوه مردم مازندران معتقدند که می باید بعد از شام سیزده نوع تنقلات صرف شود که مهمترین آن عبارت است؛انار،تخمه،مرکبات ،گندم برشته با گردو،کشمش،خربزه ،هندوانه،است که بعد از صرف آنها تا نصف شب به گرفتن فال از دیوان حافظ خود را سرگرم می کردند.
مردم در این روز خود را پاک و تمیز می کنند و جامه های نو می پوشند و به مهمانی می روند .خانواده ها در غروب روز دوازده تیرماه به گورستانها و زیارتگاهها رفته و به یاد درگذشتگان خود صدقه و خیرات می دهند و به نیازمندان کمک می کنند.
در نواحی کوهستانی مازندران مرسوم است که جوانان به اشاره سالخوردگان در شامگاه ۱۳ تیر ماه تبری با افروختن آتش ،خونخواهی منوچهر پادشاه کیانی ایران بر توران را پاس می دارند.
در این روز جوانان ساقه جورابی که اغلب پشمی است به نخ درازی می بندند و سر زده وارد خانه همسایه ها می شوند و آنرا در داخل اتاق پرت می کنند و چون صاحب خانه به این رسم واقف است با خوشحالی آنرا پذیرفته و به قدر توانایی مالی خود پول یا خوراکی در داخل جوراب ریخته و سپس آنرا در خارج از خانه گذاشته و سپس صاحب جوراب آنرا می گیرد و همین عمل در سایر خانه ها هم اجرا می شود.
جشن آبریزان
تابستان است تیرماه، گرمای طاقت فرسای آن همه را به تنگ آورده یکی از جشن هایی که در مازندران در این ماه مرسوم بوده جشن آبریزان است که متاسفانه امروزه اثری از این سنت نیست ،اما این جشن امروزه در بین مردم ارمنستان مرسوم است.
بیرونی در آثار الباقیه می نویسد ؛مردم مازندران در این روز به دریاچه خزر می روند و تمام روز را در آن به آب بازی مشغولند فلسفه آن از این قرار است ؛کیخسرو هنگامی که از جنگ افراسیاب بر می گشت از ناحیه ساوه عبور کرد و به کوهی که به ساوه مشرف است بالا رفته و وارد چشمه ای شده در آنجا فرشته ای می بیند و بیهوش می شود و این کار با رسیدن بیژن فرزند گودرز همراه می شود .بیژن قدری از آب چشمه را بر روی کیخسرو می ریزد و او بیدار می شود او را به سنگی تکیه می دهد .
این امر که در تیر ماه اتفاق افتاد کم کم به صورت رسم و جشن درآمد و اغتسال و شست شو با آب جوی ها و چشمه ها پایدار ماند.
اما لونجی می نویسد ؛این جشن در سیم بهمن ماه برگزار می شود و بنابر نوشته او در این روز شاه و مردم به کنار رودخانه ها و دریا می رفتند و آستین ها را بالا می زدند و دست ها را در آب فرو می کردند و به اجرای مراسم می پرداختند .
منابع و مراجع؛
۱-گاهشماری باستانی مردمان مازندران ،نصرالله هومند۲-نگرشی جغرافیایی بر آمل مجید لونجی۳_یادگار فرهنگ آمل صمصام الدین علامه.
برگرفته از درگاه زرتشت و مزدیسنان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر