نیایشگاه

مزدیسنان در درازای تاریخ زندگی خود در سرزمین ایران، مانند پیروان ادیان دیگر، برای نیایش، نماز خواندن و سپاس و ستایش اهورامزدا، مکان هایی را اندیشیده و پدید آورده اند که به آن ها «نیایش گاه» می گویند.
این نیایش گاه ها پس از آن به زیارتگاه نیز تغییر نام داده است.
غیر از آتشکده و آدریان که جای نیایش کردن و گردهمایی زرتشتیان در هر شهر و روستا است، مکان هایی دیگر به نام «پیرانگاه» در برخی از استان های ایران بنا شده و محل گردهم آیی آنان به هنگام نیایش و دید و بازدید همگانی است. درباره انگیزه و چگونگی پدید آمدن زیارتگاه های ترادادی زرتشتی باور و برداشت های گوناگونی وجود دارد. بسیاری از پژوهش گران بر این باورند که این مکان ها در آغاز، نیایش گاه های مهر و ناهید بوده است و پیروان آیین مهر در هر بامداد به هنگام بر آمدن نور خورشید رو به سوی خاور کرده و مهر را نیایش می کرده اند.

بعد ها این مکان ها به زرتشتیان رسیده است. گروهی این مکان ها را محل درگذشت پاک باختگانی می دانند که در راه ارزش های میهنی و دینی خود، فداکاری و جانبازی کرده اند و برخی نیز می گویند که چون فلسفه ی همازوری، گردهمایی، گفتگو و رایزنی در کیش ایران باستان از ارج و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است، نیایشگاه های کنونی در واقع برای گردهم آیی و دید و بازدیدهای مردم تمام روستاها و محل ها به وجود آمده است تا بتوانند با آسودگی خیال و به دور از چشم دیگران در زمینه های گوناگون اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی، شغلی و فرهنگی گفتگو و مشورت کنند. در هر صورت زرتشتیان ایران به باور ترادادی (سنتی) نیاکان خود در زمان هایی تعیین شده به این نیایشگاه ها می روند و با خدای خود به راز و نیاز می پردازند.

آنان هنگامی که به محل نیایش می روند با کلاه و روسری سپید، سرهای خود را می پوشانند و بدون کفش به محل نیایش وارد می شوند. در بخش میانی برخی از این نیایش گاه ها قسمتی به نام کلک kalak وجود دارد که می توان به روی آن عود روشن کرد و آتشدانی روی آن است که کُندر و چوپ سندل در آن می سوزد و بوی خوش در هوا پراکنده می کند.
در میان این قسمت، چراغ های پی سوز که سوخت آن نوعی روغن مایع است و فتیله هایی از جنس نخ پنبه ای در آن ها کار گذاشته شده، روشنایی کوچک و خوش آیندی تولید می کنند.
در این هوای مینوی (فضای روحانی)، به شیوه گروهی و یا فردی به هنگام نماز، به نیایش پروردگار خویش می ایستد.
برخی از زرتشتیان برای چند ساعتی در این گونه نیایش‌ گاه ها می مانند و خانواده هایی برای چند روز در آن جا به سر می برند.

در این صورت آنان خوراک و وسایل خواب و استراحت چند روزه را با خود به محل نیایش گاه می برند.
پس از نیایش ساده و ژرف اهورامزدا و داده های نیک اهورایی به خیله یا اتاق های منصوب به محله یا روستای خود در هر نیایش گاه باز می گردند تا به تدریج دور هم جمع شوند،
سیروگ‌ و خوراکی های ترادادی تهیه کنند و از چگونگی زندگی یک دیگر به ویژه مشکلات و نارسایی ها خبر بگیرند،
و با دانایان به رایزنی پردازند و سرانجام به شادی و خوشی بپردازند.
نیایش گاه های شش‌گانه در استان یزد از دیرباز وجود داشته است که زرتشتیان در باور ترادادی خود به نوبت در آن مکان ها حضور می یابند که به ترتیب زمان گرد هم آیی آن در هر سال بر این پایه اند :
 پیرهریشت، پیر ستی پیر، پیر سبز(چک چک)، پیرنارستانه، پیر پارس بانو و پیر نارکی.


📚 بن مایه :
برگرفته از نسک یادگار دیرین
آیین ها، مراسم و باورهای مذهبی_ ترادادی(سنتی)زرتشتیان ایران

((پژوهش و نگارش : موبد دکتر کورش نیکنام))

نقل از کانال زرتشت و مزدیسنان