آبانگان جشنى است ملى و سنتى كه روز آبان روز مطابق است با ۱۰ آبان در گاهشمار قديم و ۴ آبان در گاهشمار جديد برگزار و نام فرشته نگهبان آب را با خود دارد . در فلسفه پيدايش اين جشن داستانى اسطوره اى نقل مى‌كنند كه مانند ديگر اساطير كهن به تاريخ دور ايرانيان بازمى‌گردد .
درباره پيدايش جشن آبانگان روايت است كه در پى جنگ‌هاى طولانى بين ايران و توران، افراسياب تورانى دستور داد تا كاريزها و نهرها را ويران كنند.
پس از پايان جنگ، پسر طهماسب كه «زو» نام داشت، دستور داد تا كاريزها و نهرها را لايروبى كنند و پس از لايروبى آب در كاريزها روان گرديد . ايرانيان آمدن آب را جشن گرفتند و همين جشن بود كه به عنوان پاسداشت فرشته نگاهبان آب هاى بى آلايش در تاريخ ماندگار شد ...
در روايت ديگرى آمده است كه پس از هشت سال خشكسالى در ماه آبان باران آغاز به باريدن كرد و از آن زمان جشن آبانگان پديد آمد . ايرانيان در اين روز همانند ساير جشن ها به آدريان‌ها مى‌روند و پس از آن براى گراميداشت مقام فرشته آب‌ها ناهيد، به كنار جوى‌ها و نهرها و قنات ها رفته و با خواندن دعا، اهورامزدا را ستايش كرده و درخواست فراوانى آب و نگهدارى آن را كرده و پس از آن به شادى مى‌پردازند . جالب اينجا است كه مى گويند اگر در اين روز باران ببارد، آبانگان به مردان تعلق گرفته و مردان تن و جان خويش را به آب مى سپارند و اگر بارانى نبارد، آبانگان زنان است و زنان آب تنى مى‌كنند .
ايرانيان اين روز را جشن گرفته و آيينهاي ويژه‌اي را برگزار مي‌كنند . آب در آيين قديم ايراني از عناصر مقدس است و به همين دليل در اين روز ايرانيان تلاش مي كردند آب را به عنوان لازمه حيات گرامي بدارند و از آلودن و بي احترامي به آن بپرهيزند و اين كار را در طول سال با خود به همراه داشته باشند .
«جشن آبانگان» جشنی است در گرامیداشت ستارهی روان (سیاره) درخشان «اَنَهیتَه / آناهید (زهره» و رود پهناور و خروشان «اردوی / آمو (آمودریا») بر پا مي‌شود .
اَردوی سوره اَناهیتا Ardavi – Sura Anāhita ایزد‌بانویی ایرانی بسیار برجستهای است كه نقش مهمی در آیینهای ایرانی دارد و پیشینهی ستایش و بزرگداشت این ایزد بانو در فرهنگ ایرانی به دورههای پیش از زرتشتی در تاریخی ایران میرسد .
بخش بزرگی در کتاب اوستا به نام آبان یشت (یشت پنجم) که یکی از باستانیترین ِیشتها میباشد به این ایزد بانو اختصاص دارد، در این یشت، او زنی است جوان، خوش اندام، بلند بالا، زیبا چهره، با بازوان سپید و اندامی برازنده، كمربند تنگ بر میان بسته، به جواهر آراسته، با طوقی زرین بر گردن، گوشواری چهارگوش در گوش، تاجی با سد ستارهی هشت گوش بر سر، كفشهایی درخشان در پا، با بالاپوشی زرین و پرچینی از پوست سگ آبی. اَناهید گردونهای دارد با چهار اسب سفید، اسب‌های گردونهی او ابر، باران، برف و تگرگ هستند.
او در بلندترین طبقه‌ی آسمان جای گزیده است و بر كرانهی هر دریاچهای، خانه‌ای آراسته، با سد پنجره‌ی درخشان و هزار ستون خوش تراش دارد . او از فراز ابرهای آسمان، به فرمان اهورامزدا، باران و برف و تگرگ را فرو میباراند.
نیایشگاه‌های آناهیتا معمولا در كنار رودها برپا میشده و زیارتگاههایی كه امروزه با اسامی دختر و بی بی مشهور هستند و معمولا در كنار آنها آبی جاری است، میتوانند بقایای آن نیایشگاه‌ها باشند.
برخی حتی سفره‌های نذری با نام بی بی (همچون بی بی سه شنبه) را بازمانده‌ی آیینهای مربوط به آناهیتا میدانند.
آناهیتا همتای ایرانی «آفرودیت»، الههی عشق و زیبایی در یونان و «ایشتر»، الههی بابلی، به شمار میرود.
واژهی «آب» که جمع آن «آبان» است در اوستا و پهلوی «آپ» و در سانسکریت «آپه» Apa و در فارسی هخامنشی «آپی» میباشد.
این آخشیج (عنصر) همانند آخشیجهای اصلی دیگر چون آتش و خاک و هوا در آیینهای ایرانیان باستان مقدس است و آلودن آن گناهی بس بزرگ است. برای هریک از چهار آخشیج امشاسپندی (فرشته) ویژه نامگذاری شده است. به گواهی اوستا و نامه‌های دینی پهلوی، ایرانیان آخشیجهای چهارگانه را که پایه‌ی نخستین زندگی است، می‌ستودند.
در جشن آبانگان، پارسیان به ویژه زنان در کنار دریا یا رودخانه‌ها، فرشته‌ی آب را نیایش می‌کنند. ایرانیان کهن آب را پاک (مقدس) می‌شمردند و هیچگاه آنرا آلوده نمی‌کردند و آبی را که اوصاف سهگانهاش (رنگ - بو – مزه) دگرگون می‌شد برای آشامیدن و شستشو به‌کار نمی‌بردند.
«هرودوت» میآورد:
ایرانیان در میان آب ادرار نمی‌کنند، آب دهان و بینی در آن نمی‌اَندازند و در آن دست و روی نمی‌شویند .
«استرابون» جغرافیدان یونانی نیز میآورد :
ایرانیان در آب روان، خود را شستشو نمیدهند و در آن لاشه، مردار و آنچه که نا پاک است نمیاندازند
🔥🔥🔥
نقل از درگاه(کانال) زرتشت و مزدیسنان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر